Η παλαιότερη γνωστή πέτρινη πλάκα που φέρει τις Δέκα Εντολές, σημαντικό θρησκευτικό σύμβολο τόσο για την εβραϊκή όσο και για τη χριστιανική παράδοση, πρόκειται να βγει ξανά σε δημοπρασία στη Νέα Υόρκη, προκαλώντας παγκόσμιο ενδιαφέρον. Η σπάνια αυτή πλάκα εκτιμάται ότι θα αγγίξει τα 1-2 εκατομμύρια δολάρια.
Χαρακτηριστικά και Ιστορικό της Πλάκας
Η πλάκα, ύψους περίπου 60 εκατοστών και βάρους 115 κιλών, είναι κατασκευασμένη από λευκή πέτρα. Οι Δέκα Εντολές είναι χαραγμένες σε παλαιά εβραϊκή γραφή, προσδίδοντας στην πλάκα ιστορική και θρησκευτική αξία. Πωλήθηκε για πρώτη φορά το 2016 έναντι 850.000 δολαρίων σε δημοπρασία του Heritage Auctions στο Μπέβερλι Χιλς, με τον αγοραστή να παραμένει άγνωστος.
Τότε, το τεχνούργημα ανήκε στο Μουσείο Living Torah της Νέας Υόρκης, το οποίο, σε συνεργασία με την Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων, είχε εξασφαλίσει ότι θα εκτίθεται δημόσια. Η Ισραηλινή Αρχή έχει χαρακτηρίσει την πλάκα ως «Εθνικό Θησαυρό», τονίζοντας την πολιτισμική της σημασία.
Ιστορική Χρονολόγηση και Πιθανή Χρήση
Η πλάκα χρονολογείται στην ύστερη ρωμαϊκή-βυζαντινή περίοδο, περίπου μεταξύ 300 και 640 μ.Χ. Πιστεύεται ότι διακοσμούσε την είσοδο μιας συναγωγής, η οποία πιθανόν καταστράφηκε από τους Ρωμαίους ή τους Σταυροφόρους. Μετά την ανακάλυψή της το 1913 κατά τη διάρκεια σιδηροδρομικών έργων κοντά στην ιστορική παλαιστινιακή πόλη Γιμπνά, η πλάκα πέρασε από διάφορους κατόχους.
Ιδιαίτερο Περιεχόμενο της Πλάκας
Η πλάκα περιέχει εννέα από τις Δέκα Εντολές, όπως καταγράφονται στο βιβλίο της Εξόδου, ενώ η δέκατη εντολή διαφοροποιείται σημαντικά. Αντί για την απαγόρευση της κατάχρησης του ονόματος του Θεού, αναφέρεται η λατρεία του όρους Γεριζίμ, το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία για τους Σαμαρείτες. Το Γεριζίμ βρίσκεται κοντά στην πόλη Ναμπλούς της Δυτικής Όχθης και θεωρείται ιερό σημείο από τους Σαμαρείτες.
Ανακάλυψη και Συντήρηση
Αρχικά, η πλάκα ανήκε σε έναν Άραβα, ο οποίος τη χρησιμοποίησε ως δάπεδο στην αυλή του, γεγονός που προκάλεσε φθορές. Το 1943, αγοράστηκε από τον Y. Kaplan, ο οποίος, μαζί με τον αρχαιολόγο Yitzhak Ben-Zvi –τον μετέπειτα δεύτερο πρόεδρο του Ισραήλ–, δημοσίευσε μια επιστημονική ανάλυση για το εύρημα.
Πολιτισμική και Θρησκευτική Σημασία
Η πλάκα παρουσιάζει σημαντικές διαφορές σε σχέση με το κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης, γεγονός που αντικατοπτρίζει τις διαφοροποιήσεις μεταξύ εβραϊκών και σαμαρειτικών παραδόσεων. Επιπλέον, αναδεικνύει την πολιτισμική αλληλεπίδραση και την εξέλιξη των θρησκευτικών κειμένων στη Μέση Ανατολή, προσφέροντας πολύτιμες γνώσεις για την ιστορία και τη θρησκευτική ζωή της περιοχής.
Η προγραμματισμένη δημοπρασία αναμένεται να προσελκύσει το ενδιαφέρον συλλεκτών και θεσμών παγκοσμίως.