Τα πλαστικά υλικά χρησιμοποιούνται ευρέως στην καθημερινότητα.
Πλαστικά μπουκάλια, πλαστικά κύπελλα, πλαστικά πιάτα και μαχαιροπίρουνα, μεμβράνες για το τύλιγμα των τροφίμων, τάπερ και μπιμπερό είναι μερικά μόνο από τα αντικείμενα που έχετε στο σπίτι σας.
Πρόσφατα είδε το φως της δημοσιότητας μια βρετανική επιδημιολογική έρευνα που συσχετίζει τη διφαινόλη Α (BPA), (μια χημική ένωση που μπορεί να «μεταναστεύσει» από πλαστικά μπουκάλια και κονσέρβες στο περιεχόμενό τους), με τα καρδιαγγειακά νοσήματα και το διαβήτη. Λίγους μήνες νωρίτερα είχε δημοσιοποιηθεί άλλη μελέτη που έδειχνε ότι η ίδια ουσία «μεταναστεύει» στο ζεστό γάλα από ορισμένα πλαστικά μπιμπερό.
Αν λοιπόν τα τάπερ που χρησιμοποιείτε ακόμα τα έχετε πολλά χρόνια, πρέπει να προσέξετε καθώς ενδέχεται να διατρέχετε σοβαρό κίνδυνο.
Διφαινόλη Α: Που βρίσκεται
Η διφαινόλη Α είναι μια χημική ένωση που χρησιμοποιείται στην παραγωγή των πολυκαρβονικών ενώσεων και των εποξυρητινών. Από πολυκαρβονικές ενώσεις κατασκευάζεται το ελαφρύ, σκληρό και χρωματιστό πλαστικό που χρησιμοποιείται σε πιάτα, ποτήρια, μπιμπερό, μπουκάλια, cd, dvd, ηλεκτρονικό εξοπλισμό (π.χ. ξυπνητήρια, ηλεκτρονικούς υπολογιστές), αθλητικό εξοπλισμό (π.χ. παπούτσια, ακόντια, προστατευτικά κράνη), εξοπλισμό αυτοκινήτων (π.χ. φώτα, προφυλακτήρες), ιατρικές συσκευές και οδοντιατρικά σφραγίσματα. Οι εποξυρητίνες χρησιμοποιούνται στο εσωτερικό προστατευτικό επίχρισμα που έχουν οι κονσέρβες, ώστε το μέταλλο να μην έρχεται σε επαφή με τα τρόφιμα, αλλά και σε σταθεροποιητές χρωμάτων και βερνίκια.
Αυτό σημαίνει ότι διφαινόλη Α «μιμείται» τη λειτουργία των ορμονών, συγκεκριμένα των οιστρογόνων, διαταράσσοντας την ενδοκρινική ισορροπία του οργανισμού. Έρευνες σε πειραματόζωα έχουν συσχετίσει τη διφαινόλη Α με προβλήματα στην ηπατική λειτουργία, διαβήτη, πρόωρη έναρξη της εφηβείας, αποβολές, μεταβολές στο ανοσοποιητικό σύστημα, καρκίνο του μαστού και του προστάτη, ακόμη και με την παχυσαρκία.
Από πού διαρρέει η διφαινόλη
Η διαρροή της διφαινόλης Α από τάπερ και πλαστικά πιάτα παλαιού τύπου (πολλοί κατασκευαστές πλαστικών έχουν σταματήσει να χρησιμοποιούν την εν λόγω ουσία) σε θερμοκρασία δωματίου είναι αμελητέα. Αυξάνεται, όμως, εάν βάλουμε μέσα ζεστά τρόφιμα.
Πότε αυξάνεται η διαρροή χημικών ενώσεων από τα πλαστικά
-Όταν το περιεχόμενο της πλαστικής συσκευασίας είναι λιπαρό, π.χ. τυρί, ελαιόλαδο.
Οι πλαστικοποιητές έχουν «χημική συγγένεια» με το λίπος των τροφών και «έλκονται» από αυτό. Περισσότεροι πλαστικοποιητές, για παράδειγμα, θα «μεταναστεύσουν» από μια μεμβράνη περιτυλίγματος που καλύπτει ένα κομμάτι τυρί πλήρες, συγκριτικά με ένα κομμάτι τυρί light (με λιγότερο λίπος). Αντιθέτως, τα μόρια του νερού αποτρέπουν τη «μετανάστευση» των χημικών ενώσεων, γι’ αυτό και στα τρόφιμα με μεγάλη περιεκτικότητα νερού (π.χ. στο γάλα, καθώς και στο ίδιο το νερό) δεν ευνοούνται οι «μεταναστεύσεις» χημικών ενώσεων.
-Όταν η πλαστική συσκευασία εκτίθεται σε υψηλές θερμοκρασίες. Η θερμότητα αυξάνει την κινητικότητα των μορίων στο πλαστικό, ευνοώντας τη «μετανάστευση». Σε ένα κομμάτι σαλάμι ή χαλβά, για παράδειγμα, τυλιγμένο με μεμβράνη στο ψυγείο, παρατηρείται μικρότερη «μετανάστευση» χημικών ενώσεων από ό,τι εάν ήταν αφημένο στον πάγκο της κουζίνας. Επίσης, παρότι το νερό δεν είναι «φιλικό» με τους πλαστικοποιητές, εάν ένα μπουκάλι με εμφιαλωμένο νερό εκτεθεί σε υψηλές θερμοκρασίες, η δομή του πλαστικού αλλοιώνεται και διευκολύνεται η «μετανάστευση» των ενώσεων.
-Όταν το τρόφιμο είναι υγρό: Έχει παρατηρηθεί ότι στα υγρά τρόφιμα (π.χ. λάδι) διαρρέουν ευκολότερα οι χημικές ενώσεις, σε σχέση με τα στερεά.
-Όταν το περιεχόμενο της συσκευασίας είναι όξινο: Τα όξινα τρόφιμα, π.χ. ο ντοματοχυμός, οι χυμοί φρούτων και τα γιαούρτια, έχουν μια «επιθετική» για το πλαστικό χημική δομή, που επιτρέπει τη μεγαλύτερη «μετανάστευση» χημικών ενώσεων.
Πώς θα προστατευτείτε
Ελέγξτε τα παλιά τάπερ και πλαστικά αντικείμενα που χρησιμοποιείτε για την αποθήκευση τροφίμων και πετάξτε οποιοδήποτε φέρει την ένδειξη “PC” (σημαίνει πολυανθρακικό) ή τον αριθμό “7”. Αυτοί είναι οι τύποι των δοχείων που μπορεί να περιέχουν διφαινόλη Α (BPA).
-Βάζετε στο φούρνο μικροκυμάτων μόνο τα σκεύη που είναι κατάλληλα για αυτή τη χρήση και φέρουν τη σχετική σήμανση.
-Μη βάζετε ζεστό φαγητό σε πλαστικά δοχεία, πιάτα κλπ.
-Μη βάζετε πλαστικά σκεύη στο πλυντήριο πιάτων, καθώς έχει φανεί ότι αυξάνει τη φθορά των πλαστικών.
-Αποφεύγετε τον καφέ και τα ζεστά ροφήματα σε πλαστικό κύπελλο.
-Αποφεύγετε να περιτυλίγετε λιπαρά τρόφιμα (π.χ. τυρί) με εύκαμπτες μεμβράνες από PVC.
-Πριν καταναλώσετε λιπαρά τρόφιμα (τυρί, χαλβά κ.ά.) που είναι περιτυλιγμένα με εύκαμπτες μεμβράνες, καλό είναι να απομακρύνετε μια λεπτή φέτα γύρω από την επιφάνεια του τροφίμου.
-Προτιμάτε τις γυάλινες συσκευασίες. Το γυαλί είναι χημικά αδρανές, δεν επηρεάζεται από τη θερμοκρασία των τροφίμων και είναι το ασφαλέστερο υλικό συσκευασίας.
-Μην ξαναχρησιμοποιείτε τα πλαστικά μπουκάλια μίας χρήσης, π.χ. για να βάλετε μέσα νερό της βρύσης, λάδι, ξίδι, αλκοολούχα ποτά κλπ. Η σύσταση των υγρών αυτών (π.χ. το χλώριο του νερού της βρύσης, το λίπος του λαδιού, το οξύ του ξιδιού ή η αλκοόλη) μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη «μετανάστευση» χημικών ουσιών από το πλαστικό.
-Πετάξτε τα πλαστικά που έχουν γδαρσίματα, έχουν θαμπώσει ή είναι αισθητά πιο μαλακά από ό,τι ήταν στην αρχή της χρήσης τους. Τέτοιες φθορές σημαίνουν ότι έχει αρχίσει η αποικοδόμηση του πλαστικού, γεγονός που προκαλεί μεγαλύτερη «μετανάστευση» χημικών ενώσεων.
-Μην αφήνετε τα παιδιά να μασουλούν πλαστικά μικροαντικείμενα και παιχνίδια.
Onmed.gr,newsbomb.gr