Ο Κλαρκ Όλοφσον, ο διαβόητος ληστής που συνδέθηκε άρρηκτα με την πιο διάσημη ομηρία της Σουηδίας, άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 78 ετών, μετά από χρόνια ασθένεια.
Η αρχή του μύθου: Η ληστεία που τα άλλαξε όλα
Η ιστορία που τον κατέστησε γνωστό διεθνώς εκτυλίχθηκε τον Αύγουστο του 1973, όταν ο ένοπλος Γιάνε Όλσον εισέβαλε στην Kreditbanken στο κέντρο της Στοκχόλμης και κράτησε τέσσερις υπαλλήλους ως ομήρους. Ένα από τα αιτήματά του ήταν η απελευθέρωση του Κλαρκ Όλοφσον από τη φυλακή, ώστε να τον έχει ως συνεργό στην παράτολμη ενέργεια.
Αν και η απόφαση της σουηδικής κυβέρνησης να ικανοποιήσει το αίτημα ήταν αμφιλεγόμενη, ο Όλοφσον αφέθηκε ελεύθερος και οδηγήθηκε στην τράπεζα. Από εκείνη τη στιγμή, η ατμόσφαιρα μέσα στο κτίριο άλλαξε δραματικά, οδηγώντας σε ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο: οι όμηροι άρχισαν να αισθάνονται συμπάθεια και εμπιστοσύνη προς τους απαγωγείς τους.
Όταν οι όμηροι πήραν το μέρος των απαγωγέων
Η πιο χαρακτηριστική φωνή αυτής της παράξενης σχέσης ήταν η Κριστίν Ένμαρκ, μία από τις ομήρους, η οποία επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον τότε πρωθυπουργό της Σουηδίας, Ούλοφ Πάλμε. Τα λόγια της έμειναν στην ιστορία:
«Εμπιστεύομαι απόλυτα τον Κλαρκ και τον ληστή. Δεν τους φοβάμαι. Ξέρετε ποιον φοβάμαι; Την αστυνομία που θα εισβάλει στην τράπεζα».
Η πολιορκία κράτησε έξι ημέρες και μεταδόθηκε ζωντανά από την τηλεόραση. Τελικά, η αστυνομία έβαλε τέλος στην ομηρία ρίχνοντας δακρυγόνα και εισβάλλοντας από την οροφή του κτιρίου. Οι όμηροι απελευθερώθηκαν, οι απαγωγείς συνελήφθησαν, αλλά το ψυχολογικό αποτύπωμα της υπόθεσης αποδείχθηκε ανεξίτηλο.
Το «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» γεννιέται
Αυτό που συνέβη μέσα στην τράπεζα δεν μπορούσε να εξηγηθεί με τις τότε ψυχολογικές θεωρίες. Η παραδοξότητα του φαινομένου όπου τα θύματα ομηρίας ανέπτυξαν συναισθηματικούς δεσμούς με τους δράστες τους, οδήγησε στη δημιουργία του όρου «Σύνδρομο της Στοκχόλμης». Από τότε χρησιμοποιείται ευρέως για να περιγράψει ανάλογες ψυχολογικές αντιδράσεις.
Η διαβόητη ζωή του Όλοφσον μετά την τράπεζα
Ο Κλαρκ Όλοφσον δεν άλλαξε ποτέ πραγματικά πορεία. Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη φυλακή, καταδικασμένος για σειρά εγκληματικών πράξεων, όπως ένοπλες ληστείες, απόπειρες ανθρωποκτονίας και διακίνηση ναρκωτικών. Παρ’ όλα αυτά, η προσωπικότητά του συνέχιζε να γοητεύει, με αποτέλεσμα η ζωή του να μεταφερθεί στη μικρή οθόνη.
Η σειρά του Netflix με τίτλο «Clark» αναβίωσε τη δράση και τη φιγούρα του, παρουσιάζοντας τον Όλοφσον ως έναν γοητευτικό αλλά επικίνδυνο χαρακτήρα, που κινούνταν μεταξύ εγκλήματος και… μύθου.
Μύθος ή πραγματική πάθηση;
Το αν το «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» αποτελεί αυθεντική ψυχιατρική διαταραχή ή πρόκειται για έναν φυσικό αμυντικό μηχανισμό που ενεργοποιείται σε ακραίες συνθήκες, αποτελεί μέχρι σήμερα αντικείμενο επιστημονικής συζήτησης. Ωστόσο, η περίπτωση της Kreditbanken και του Όλοφσον συνεχίζει να χρησιμοποιείται ως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα του φαινομένου.
Ο θάνατος του Κλαρκ Όλοφσον κλείνει έναν ιδιαίτερο κύκλο στην ιστορία του εγκλήματος. Όμως, το όνομά του θα μείνει χαραγμένο ως το πρόσωπο πίσω από ένα από τα πιο παράξενα και συμβολικά φαινόμενα του 20ού αιώνα.