Μετά από 50 χρόνια λειτουργίας, το φιλανθρωπικό σωματείο Παιδικό Σπίτι κινδυνεύει να κλείσει αφήνοντας ακόμα ένα κενό στη φροντίδα των παιδιών που βρέθηκαν εκτεθειμένα στην Ελλάδα της κρίσης.
Από το 2010 και μετά, τα περιστατικά παραμέλησης και κακοποίησης παιδιών μέσα στην οικογένεια παρουσίασαν σημαντική αύξηση. Μόνο στην Εισαγγελία Ανηλίκων της Αθήνας, οι υποθέσεις έχουν αυξηθεί κατά 30% αγγίζοντας πλέον τις 900 το χρόνο.
Κατά συνέπεια, αυξάνεται διαρκώς και ο αριθμός των παιδιών που απομακρύνονται από τις οικογένειές τους με εισαγγελική εντολή. Πολλά εξ αυτών, καταφθάνουν στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» – το 2015 ξεπέρασαν τα 100, ενώ μέχρι το 2010 ήταν μόλις 20 ετησίως.
Τι γίνεται με αυτά τα παιδιά στη συνέχεια;
Κατόπιν πολύμηνής έρευνας και διαμονής εντός του νοσοκομείου, η Κοινωνική Υπηρεσία αναλαμβάνει να συνεργαστεί με τα ελάχιστα κρατικά ιδρύματα καθώς και με φιλανθρωπικά σωματεία για τη φιλοξενία των παιδιών που δεν μπορούν να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Ένα εξ αυτών είναι το Παιδικό Σπίτι στον Πειραιά, όπου ζουν σήμερα 8 αγόρια προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας. Το διώροφο κτίριο επί της οδού Τσακάλωφ θυμίζει στην οργάνωσή του σπίτι πολύτεκνης οικογένειας. Το απόγευμα που το επισκεφθήκαμε η «μαμά» έπλενε τα πιάτα στην κουζίνα, τα μικρότερα αγόρια έπαιζαν μπάλα στην αυλή και τα μεγαλύτερα επέστρεφαν από εξωσχολικές δραστηριότητες, όπως Αγγλικά ή ποδόσφαιρο. Ο βενιαμίν της παρέας διάβαζε τα μαθήματά του με τη βοήθεια μιας ευγενέστατης κυρίας.
«Το σπίτι ανέκαθεν λειτουργούσε και ακόμα λειτουργεί σε εθελοντική βάση» εξηγεί ο πρόεδρος του φιλανθρωπικού σωματείου Κωνσταντίνος Φαζάκης, προσθέτοντας πώς το μόνιμο προσωπικό είναι μετρημένο στα δάχτυλα του ενός χεριού: «Η κυρία Κυριακή που έχει το ρόλο της μητέρας και φροντίζει τα παιδιά στις καθημερινές ανάγκες τους, μία κοινωνική λειτουργός, δύο άντρες για την παρουσία και φύλαξη των παιδιών τη νύχτα, τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες και μια καθαρίστρια».
Ό,τι άλλο χρειάζεται παρέχεται από ένα δίκτυο εθελοντών διαφόρων ειδικοτήτων (δάσκαλοι, καθηγητές, φοιτητές, ψυχολόγοι, γιατροί κ.α.) που βοηθούν στις δραστηριότητες , τα μαθήματα και την κοινωνικοποίηση των παιδιών.
«Χρειαζόμαστε όλες τις ειδικότητες που χρειάζεται η λειτουργία μιας οικογένειας σε καθημερινή βάση, ακόμα και οικονομικούς και δικηγόρους. Έχουμε παιδίατρο που παρακολουθεί τα παιδιά σε σταθερή βάση και τελευταία ένα εθελοντή ψυχολόγο. Οι υπόλοιπες υπηρεσίες προσφέρονται εθελοντικά κατά περίπτωση.
Το μόνο κακό με τον εθελοντισμό είναι ότι συχνά δεν έχει σταθερότητα και το παιδί χρειάζεται μια σταθερή βάση. Πόσο μάλλον τα παιδιά που έρχονται εδώ, προερχόμενα από μια μη φυσιολογική οικογενειακή κατάσταση, κουβαλώντας όλο τους το ιστορικό, όλη την κακή ψυχολογία με την οποία έχουν φορτωθεί από τη κοινωνική κατάσταση στην οποία βρέθηκαν. Και αυτά τα παιδιά, εκτός από επιβίωση θέλουν και στήριξη ψυχοκοινωνική».
Ο Υπάτιος Δρόσος τον τελευταίο καιρό παρακολουθεί σε σταθερή βάση τα αγόρια, ενώ παράλληλα διοργανώνει εκπαιδευτικά σεμινάρια για το προσωπικό του σπιτιού, τους καθηγητές των παιδιών αλλά και τις οικογένειές τους.
«Είναι παιδιά με εξαιρετικά δύσκολα βιώματα και συχνά δεν συμβαδίζει η βιολογική με τη διανοητική και τη συναισθηματική τους ηλικία. Είναι σημαντικό λοιπόν να στηρίζονται τα ίδια αλλά και να ενημερώνονται οι συγγενείς και οι δάσκαλοι του σχολίου. Γι’ αυτό διοργανώνουμε εθελοντικά τα σεμινάρια», σημειώνει.
Το φιλανθρωπικό σωματείο ιδρύθηκε το 1963 από τον επιμελητή ανηλίκων τότε στο δικαστήριο Πειραιά, Κωνσταντίνο Λαλαούνη.
«Έβλεπε ότι υπήρχαν στα δικαστήρια ανηλίκων παιδιά τα οποία χωρίς να έχουν παρανομήσει τα ίδια βρισκόντουσαν στο δρόμο, είτε γιατί οι γονείς τους είχαν εγκληματήσει, ήταν χρήστες ναρκωτικών κλπ, είτε γιατί τα είχαν εγκαταλείψει και βρισκόντουσαν σε μεγάλο κίνδυνο, ζωής και υγείας, σωματικής, ψυχικής και νοητικής», θυμάται ο κύριος Φαζάκης, που ήταν από τότε στο πλευρό του κυρίου Λαλαούνη και πλέον έχει αναλάβει τη διοίκηση του σωματείου.
«Τα παιδάκια αυτά το δημόσιο δεν είχε κανένα προβλεπόμενο πλαίσιο βάσει νομοθεσίας για να τα παραλάβει και να τα βοηθήσει, απλά βρισκόντουσαν στο δρόμο. Η μόνη διέξοδος ήταν να πάνε σε ένα κλειστού τύπου αναμορφωτικό ίδρυμα και να συγκατοικήσουν με παραβατικά παιδιά συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας. Μελετώντας αντίστοιχα παραδείγματα του εξωτερικού, ο κύριος Λαλαούνης είχε την ιδέα να δημιουργήσει το “Παιδικό Σπίτι”, το οποίο με τα χρόνια πήγε πολύ καλά και τα περισσότερα παιδιά που μεγάλωσαν εκεί επανεντάχθηκαν χωρίς προβλήματα στην κοινωνία».
Το «Παιδικό Σπίτι» μετρά περισσότερα από 50 χρόνια λειτουργίας, βασιζόμενο αποκλειστικά σχεδόν στη στήριξη της τοπικής κοινωνίας και χωρίς κρατική επιδότηση. Απαρχής της οικονομικής κρίσης όμως, η στήριξη αυτή μειώθηκε σημαντικά, με αποτέλεσμα σήμερα το μέλλον του να είναι επισφαλές.
«Από το ελληνικό δημόσιο σε μορφή επιδότησης έχουμε πάρει περίπου 16.000 ευρώ τα τελευταία 14 χρόνια. Είναι αστείο το ποσό αν σκεφτεί κανείς ότι τα έξοδα του σπιτιού ξεπερνούν τις 100.000 το χρόνο, και μιλώ για ανελαστικά έξοδα όπως αμοιβές προσωπικού, εργοδοτικές εισφορές, λογαριασμούς», εξηγεί οΔημήτρης Χανιαλίδης, ταμίας του σωματείου.
Παράλληλα εξακολουθούν να έρχονται αιτήματα από την εισαγγελία για να φιλοξενηθούν κι άλλα παιδιά (τυπικά το σπίτι μπορεί να φιλοξενήσει έως 12), δεδομένου του όγκου των περιστατικών που δεν μπορούν να απορροφήσουν οι λίγες υφιστάμενες δομές.
«Μας ζητάνε συνέχεια να πάρουμε κι άλλα παιδιά αλλά δεν μπορούμε» λέει ο κύριος Φαζάκης.
«Το σπίτι στηρίχθηκε σε ανθρώπους που αγαπούσαν το παιδί και πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους αλλά και χρήματα και είδη προς επιβίωση. Όλα αυτά βοήθησαν στο να δημιουργηθεί μια ευρεία ομάδα μέσα στην κοινωνία του Πειραιά από ανθρώπους που έδιναν όλοι από λίγα έτσι ώστε να μην κινδυνεύει η συντήρηση του σπιτιού και η επιβίωσή του. Όλα αυτά μέχρι το 2009-2010, έκτοτε ξεκίνησε μια καθοδική πορεία και άρχισαν τα προβλήματα, όπως συνέβη γενικότερα στην ελληνική κοινωνία.
Είχε μαζευτεί ένα ποσό για να μπορεί το σπίτι να τα βγάζει πέρα, τα αποθεματικά μας όμως πια εξαντλήθηκαν, έχει μείνει ένα πολύ μικρό ποσό, διότι μπαίνουμε μέσα.
Τώρα πάμε μήνα – μήνα. Ο κίνδυνος να μην έχουμε τον άλλο μήνα να πληρώσαμε ανελαστικές δαπάνες είναι από πάνω μας λεπίδα και αυτό προσπαθούμε να το λύσουμε απευθυνόμενοι σε ανθρώπους που έχουν τη δυνατότητα να μας υποστηρίζουν σε μονιμότερη βάση. Εμείς είμαστε διατεθειμένοι και πρόθυμοι να συνεισφέρουμε όσο μπορούμε από το χρόνο και τις γνώσεις και τις επαφές μας, αυτό που δεν μπορούμε να κάνουμε είναι να στηρίζουμε όλη αυτή τη προσπάθεια οικονομικά μόνοι μας διότι δε υπάρχουν τα χρήματα.
Ζητάμε λοιπόν από την κοινωνία να ενισχύσει την προσπάθεια με τα πενιχρά μέσα που διαθέτει γιατί όπως πάμε στο τέλος του χρόνου θα πούμε “δεν μπορούμε άλλο, δεν φτάνουν τα χρήματα”.
Δεν μπορώ να κρατήσω εδώ 8-10-12 παιδιά χωρίς ανθρώπους να τα φυλάσσουν γιατί θα αναγκαστώ να τους απολύσω, δεν μπορώ να τα κρατήσω και να ξέρω ότι αύριο το πρωί δεν θα έχω γάλα να τους δώσω».
«Το θύμα θα είναι για ακόμα μια φορά αυτά τα παιδιά», προσθέτει ο κύριος Δρόσος και εξηγεί ότι δεν αρκεί να διατηρείς το σπίτι καθαρό και να τους προσφέρεις φαγητό.
«Όταν τα πράγματα είναι τόσο συγκεκριμένα, τόσα τα έσοδα, τόσα τα έξοδα, τι παραπάνω μπορείς να προσφέρεις; Το παιδί νιώθει στριμωγμένο στη γωνία. Κι αυτό δεν μπορείς να το αμελήσεις κι όσο τραβήξει. Διότι εδώ υπάρχει μια ευαισθησία. Αν δεν υπήρχε ευαισθησία δεν θα υπήρχε αυτός ο χώρος».
*Μπορείτε να ενημερωθείτε για τις ανάγκες του σπιτιού εδώ ή να επικοινωνήσετε μέσω email εδώ και στο τηλέφωνο 210 4133365.