Ένα νέο «όπλο» στη μάχη κατά του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV) προστίθεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων για το 2025-2026, προσφέροντας σημαντική προστασία στα νεογέννητα.
Έτοιμη ανοσία για τα βρέφη
Για πρώτη φορά εντάσσεται στο πρόγραμμα ένα μονοκλωνικό αντίσωμα – και όχι εμβόλιο – το οποίο παρέχει «έτοιμη» ανοσία στα βρέφη, μεταφέροντας έτοιμα αντισώματα στον οργανισμό τους και εξασφαλίζοντας άμεση προστασία από τον ιό RSV. Το φάρμακο Nirsevimab, όπως ονομάζεται, έχει ήδη εγκριθεί από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών και συνιστάται για τη λεγόμενη «παθητική ανοσοποίηση» νεογνών, βρεφών και παιδιών έως δύο ετών κατά τη διάρκεια της περιόδου έξαρσης του ιού, δηλαδή από Νοέμβριο έως Μάρτιο.
Οι παιδίατροι χαρακτηρίζουν την κίνηση αυτή ως ένα μεγάλο βήμα προόδου για τη δημόσια υγεία, που αναμένεται να μειώσει τις νοσηλείες και τη νοσηρότητα του χειμώνα.
«Ένα σημαντικό πλήγμα στη νοσηρότητα του χειμώνα»
Η παιδίατρος και αντιπρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής, Άννα Παρδάλη, τόνισε τη σημασία της απόφασης:
«Η έγκριση από την Επιτροπή Εμβολιασμών της χορήγησης του μονοκλωνικού αντισώματος κατά του RSV στον τακτικό εμβολιασμό των βρεφών είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό, δεν το συζητάμε. Εγώ νομίζω ότι πραγματικά αυτό θα καθορίσει ένα πολύ σημαντικό πλήγμα στη νοσηρότητα του χειμώνα».
Σε αντίθεση με τα εμβόλια που ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό για να παράγει αντισώματα, το Nirsevimab παρέχει έτοιμη ανοσία, προσφέροντας αμέσως προστασία. Η κα Παρδάλη εξηγεί ότι η προστασία αυτή δεν αφορά μόνο τα παιδιά αλλά και τον ενήλικο πληθυσμό:
«Ο RSV, εκτός από τα παιδιά, είναι σημαντική πηγή νοσηρότητας και στους ηλικιωμένους. Έχουν δει ότι στους ηλικιωμένους είναι και πιο σοβαρές οι επιπλοκές, λόγω της ηλικίας και των υποκείμενων νοσημάτων. Στα παιδιά η λοίμωξη συνήθως έχει καλύτερη έκβαση, αλλά προκαλεί μεγάλες ταλαιπωρίες και μαζικές νοσηλείες».
Οι οδηγίες του Υπουργείου Υγείας
Σύμφωνα με την επικαιροποιημένη εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας, το Nirsevimab χορηγείται με ενδομυϊκή ένεση σε μία δόση, ανάλογα με το βάρος του παιδιού:
– 50 mg για βρέφη κάτω των 5 κιλών
– 100 mg για βρέφη 5 κιλών και άνω
Η σύσταση αφορά τρεις βασικές ομάδες:
1. Νεογνά που γεννιούνται μεταξύ 1 Νοεμβρίου και 31 Μαρτίου, των οποίων η μητέρα δεν έχει εμβολιαστεί κατά την εγκυμοσύνη. Το αντίσωμα πρέπει να χορηγείται πριν την έξοδο από το μαιευτήριο ή μέσα σε 7 ημέρες από τη γέννηση.
2. Βρέφη κάτω των 6 μηνών με παράγοντες κινδύνου (όπως προωρότητα, βρογχοπνευμονική δυσπλασία, συγγενείς καρδιοπάθειες, ανοσοκαταστολή, κυστική ίνωση) των οποίων η μητέρα δεν έχει εμβολιαστεί.
3. Παιδιά 6 έως 24 μηνών με αντίστοιχους παράγοντες κινδύνου, στα οποία χορηγείται δόση 200 mg σε δύο ενέσεις.
Η προστασία διαρκεί ολόκληρη την περίοδο κυκλοφορίας του RSV και μπορεί να δοθεί ταυτόχρονα με τα υπόλοιπα εμβόλια της βρεφικής ηλικίας.
Χορήγηση μέσα στα νοσοκομεία
Η εφαρμογή θα γίνεται μέσα στα νοσοκομεία και τα μαιευτήρια, πριν από την έξοδο του νεογνού, εφόσον πληρούνται τα κριτήρια. Όπως εξηγεί η παιδίατρος:
«Η σύσταση το λέει καθαρά: να γίνεται πριν την έξοδο από το μαιευτήριο, στα νεογέννητα που γεννιούνται την περίοδο της έξαρσης του RSV. Άρα θα χορηγείται στα νοσοκομεία».
Τι ισχύει για τις μητέρες που έχουν εμβολιαστεί
Τα βρέφη κάτω των 6 μηνών που γεννιούνται από εμβολιασμένες μητέρες καλύπτονται από τα μητρικά αντισώματα και δεν χρειάζονται το μονοκλωνικό αντίσωμα, εκτός από ειδικές περιπτώσεις όπως πρόωρος τοκετός πριν την 34η εβδομάδα, γέννα εντός 14 ημερών από τον εμβολιασμό ή ανοσοκαταστολή της μητέρας.
Η κα Παρδάλη επισημαίνει ότι το μέτρο θα έχει και σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο:
«Τα περιστατικά RSV γεμίζουν τα νοσοκομεία το χειμώνα. Γενάρη, Φλεβάρη –και καμιά φορά και Δεκέμβρη– μπορεί να είναι με RSV τα μισά παιδάκια. Όταν βλέπουν οι κρατικοί φορείς το κόστος από τις επιπλοκές του RSV, τότε συμφέρει το μονοκλωνικό αντίσωμα, παρότι είναι πολύ ακριβό. Κοστίζει, όμως, πιο πολύ μια επιπλοκή, μια νοσηλεία, από την προληπτική χορήγηση».
Μια απόφαση που αλλάζει τα δεδομένα
Η εισαγωγή του μονοκλωνικού αντισώματος αναμένεται να μειώσει θεαματικά τις εισαγωγές βρεφών με λοίμωξη RSV, να αποσυμφορήσει τα παιδιατρικά νοσοκομεία και να προστατεύσει έμμεσα και τους ευάλωτους ενήλικες. Όπως καταλήγει η παιδίατρος:
«Λογικά, πιστεύω ότι μπορεί τον πρώτο καιρό να υπάρξει λίγη επιφύλαξη, αλλά μετά θα καθιερωθεί. Γιατί από τον RSV δεν υπάρχει περίπτωση να μην κολλήσουν τα βρέφη. Και αυτά που είναι κάτω του έτους –ένα στα δύο– μπαίνουν νοσοκομείο. Είναι ώρα να το προλάβουμε αυτό».