Η NASA ανακοίνωσε ότι σε δείγμα βράχου από τον Άρη εντοπίστηκαν «κηλίδες λεοπάρδαλης», που ίσως αποτελούν την πιο καθαρή ένδειξη αρχαίας ζωής στον πλανήτη. Το εύρημα προέρχεται από το ρόβερ Perseverance και έχει κινήσει τον ενθουσιασμό αλλά και τη συγκρατημένη αισιοδοξία των επιστημόνων.
Το δείγμα από το Sapphire Canyon
Το δείγμα βράχου, που ονομάστηκε Sapphire Canyon, συλλέχθηκε από το Perseverance στις άκρες της κοιλάδας Neretva Vallis, μια περιοχή που πριν από τρία δισεκατομμύρια χρόνια είχε σμιλευτεί από νερά που κυλούσαν μέσα στον κρατήρα Jezero. Το ρόβερ προσγειώθηκε εκεί το 2021 για να αναζητήσει πετρώματα που δημιουργήθηκαν ή τροποποιήθηκαν από το νερό.
Τον Ιούλιο του 2024, το ρόβερ απέσπασε το δείγμα από έναν βράχο σε σχήμα αιχμής, γνωστό ως Cheyava Falls. Αν και το δείγμα παραμένει ασφαλισμένο σε σωλήνα στον Άρη, η ανάλυση που έχει γίνει μέχρι στιγμής ενθουσιάζει τους ειδικούς.
«Αυτό μπορεί να είναι το πιο ξεκάθαρο σημάδι ζωής που έχουμε δει ποτέ στον Άρη, κάτι που είναι απίστευτα συναρπαστικό», δήλωσε ο αναπληρωτής διοικητής της NASA, Σον Ντάφι.
Η επιστήμονας του προγράμματος Perseverance, Κέιτι Στακ Μόργκαν, κράτησε πιο προσεκτική στάση: «Σήμερα μοιραζόμαστε με όλους σας μια πιθανή βιολογική υπογραφή, που θα μπορούσε να συνδέεται με βιολογικές διεργασίες. Όμως χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να επιβεβαιωθεί η βιολογική της προέλευση».
Τα πρώτα συμπεράσματα από την ανάλυση δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Nature. «Ελπίζουμε να ακολουθήσει η επιστροφή του δείγματος στη Γη, ώστε να μελετηθεί σε εξειδικευμένα εργαστήρια», ανέφερε η Λίντσεϊ Χέιζ, ανώτερη επιστήμονας της NASA.
Οι κηλίδες στον βράχο
Οι «κηλίδες λεοπάρδαλης» ίσως δημιουργήθηκαν είτε από γεωχημικές διεργασίες χωρίς ζωή, είτε από μικροβιακή δραστηριότητα.
Σύμφωνα με την Κέιτι Στακ Μόργκαν, πριν από 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια η περιοχή ήταν γεμάτη ορμητικά ποτάμια που μετέφεραν λάσπη και άμμο στη λίμνη. Όταν τα νερά υποχωρούσαν, δημιουργούσαν πιο ήρεμα περιβάλλοντα, μέχρι που τελικά στέρεψαν, αφήνοντας πίσω τους τον βράχο Cheyava Falls.
«Αυτά τα πετρώματα μας δείχνουν μια εποχή για την οποία στη Γη έχουμε ελάχιστα δείγματα, μια εποχή που η ζωή έκανε την εμφάνισή της στον πλανήτη μας – και ίσως και στον Άρη», σημείωσε η ίδια.
Ο βράχος παρουσίαζε μικρά στίγματα που οι ερευνητές ονόμασαν «σπόρους παπαρούνας» και μεγαλύτερες κηλίδες που μοιάζουν με «κηλίδες λεοπάρδαλης».
Αποτελέσματα από τα όργανα του ρόβερ
Το όργανο SHERLOC εντόπισε οργανικές ενώσεις στα σημάδια του βράχου, στοιχείο που δείχνει ότι ίσως υποστήριζε μικροοργανισμούς. Παράλληλα, λευκές φλέβες θειικού ασβεστίου αποδεικνύουν ότι νερό κάποτε διέσχιζε το πέτρωμα.
Το όργανο PIXL κατέγραψε την παρουσία σιδήρου και φωσφορικού άλατος στις «κηλίδες λεοπάρδαλης».
Οι επιστήμονες βρήκαν και πιθανή παρουσία αιματίτη, ενός ορυκτού που δίνει στον Άρη το κόκκινο χρώμα του. Οι χημικές αντιδράσεις με τον αιματίτη θα μπορούσαν να είχαν δημιουργήσει τις κηλίδες και να παρείχαν ενέργεια σε μικροοργανισμούς.
Δύο πιθανά σενάρια
Η μελέτη εξετάζει δύο ερμηνείες: είτε οι κηλίδες δημιουργήθηκαν με τη συμβολή ζωής, είτε μέσω γεωχημικών διεργασιών. Ωστόσο, οι τελευταίες συνήθως απαιτούν υψηλές θερμοκρασίες, κάτι που δεν φαίνεται να ίσχυε.
«Όλοι οι τρόποι που διαθέτουμε για να μελετήσουμε αυτά τα πετρώματα δείχνουν ότι δεν θερμάνθηκαν ποτέ αρκετά ώστε να προκύψουν οι “κηλίδες λεοπάρδαλης” ή οι “σπόροι παπαρούνας”», εξήγησε ο γεωβιολόγος Μάικλ Τάις. «Αν ισχύει αυτό, τότε πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά το ενδεχόμενο να δημιουργήθηκαν από μικροοργανισμούς που ζούσαν στη λάσπη μιας αρχαίας λίμνης στον Άρη».
Οι επιστήμονες επιμένουν ότι η οριστική απάντηση θα δοθεί μόνο αν το δείγμα φτάσει στη Γη. «Η επιστροφή του θα μας επέτρεπε να το αναλύσουμε με πολύ πιο ευαίσθητα όργανα από όσα διαθέτει το ρόβερ», είπε ο Τάις. «Είναι συναρπαστικό να σκεφτόμαστε ότι η ζωή μπορεί να ακολούθησε τις ίδιες διαδικασίες στη Γη και στον Άρη περίπου την ίδια περίοδο».
Με πληροφορίες από: Rock discovery contains ‘clearest sign’ yet of ancient life on Mars, NASA says by Ashley Strickland