Μπορεί στην Ευρωζώνη η ΕΚΤ να αγωνίζεται να ενισχύσει τον πληθωρισμό στο 2%, αλλά στην Τουρκία η νομισματική κρίση του 2018, που προκάλεσε την υποτίμηση της λίρας έναντι του δολαρίου κατά 30%, έχει προκαλέσει το αντίθετο πρόβλημα: πολύ υψηλό πληθωρισμό, ειδικά στα τρόφιμα.
Το πρόβλημα αναδεικνύεται έντονα, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Bloomberg, καθώς το προϊόν με τη μεγαλύτερη ζήτηση στην Κωνσταντινούπολη αυτή την εποχή είναι τα μεταλλικά καπάκια για γυάλινα βάζα. Τα καπάκια είναι ιδιαίτερα δυσεύρετα διότι πάρα πολλοί Τούρκοι προετοιμάζονται για τον χειμώνα –οπότε παραδοσιακά αυξάνονται οι τιμές των τροφίμων– μαγειρεύοντας σάλτσες και φτιάχνοντας τουρσιά. Για να τα αποθηκεύσουν όμως και να διατηρηθούν τον χειμώνα, πρέπει να διαθέτουν τα περιζήτητα μεταλλικά καπάκια ώστε να σφραγίσουν τα βάζα.
Η άνευ προηγουμένου έλλειψη σε μεταλλικά καπάκια προδίδει πόσο σοβαρό πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι Τούρκοι με τις αυξημένες τιμές των τροφίμων. «Υπάρχει πλέον “μαύρη” αγορά για τα μεταλλικά καπάκια», λέει στο Bloomberg o Μπιλάλ Ονάρ, υπάλληλος σε σούπερ μάρκετ στην εργατική συνοικία Γκούνκγορεν της Κωνσταντινούπολης. «Πιθανότατα πουλάμε γύρω στις πέντε χιλιάδες την ημέρα. Ο κόσμος τα αρπάζει», λέει γελώντας.
Ομως η κατάσταση δεν είναι καθόλου για γέλια για πολλούς Τούρκους που είδαν την αγοραστική τους δύναμη να μειώνεται δραματικά, καθώς ο πληθωρισμός έφτανε τον περασμένο Νοέμβριο στο 24%. Ειδικά ο πληθωρισμός στα τρόφιμα και στα φρούτα είχε φτάσει τον Απρίλιο του 2019 στο 73% σε σύγκριση με έναν χρόνο νωρίτερα. Τον Αύγουστο ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 15% και οι καταναλωτές εκμεταλλεύονται την πτώση αυτή ώστε να αγοράσουν τρόφιμα και να τα αποθηκεύσουν.
«Ο κόσμος νομίζει ότι θα αυξηθούν πολύ οι τιμές το χειμώνα οπότε λαμβάνει τα μέτρα του», λέει ο Ιμπραήμ Μπιλίτσι, ο οποίος είναι ιδιοκτήτης καταστήματος με πολύ φθηνά προϊόντα. «Κάνω αυτή τη δουλειά σχεδόν 30 χρόνια. Ποτέ δεν έχω δει κάτι παρόμοιο», λέει στο Bloomberg. Την άνοιξη οι τουρκικές αρχές είχαν επιστρατεύσει διάφορα μέτρα ώστε να προσπαθήσουν να δαμάσουν τον πληθωρισμό, με την κυβέρνηση Ερντογάν να ρίχνει την ευθύνη σε κερδοσκόπους και την κυβέρνηση να διοργανώνει ακόμη και λαϊκές αγορές με επιδοτούμενα προϊόντα.
Σήμερα με την ανεργία να βρίσκεται κοντά σε επίπεδο-ρεκόρ, οι καταναλωτές γίνονται όλο και πιο οικονόμοι. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι που αποθηκεύουν τρόφιμα σε βάζα έχουν φυλάξει τα βάζα αλλά έχουν πετάξει ή έχουν χάσει τα καπάκια τους. Ετσι προέκυψε η έλλειψη στην αγορά. Ο Μετίν Ονμπασίλι, ο οποίος έχει κατάστημα στη γειτονιά Μπεσίκτας, λέει πως θα ήταν ευχαριστημένος αν έβρισκε ορισμένα καπάκια διότι η τιμή τους έχει φτάσει τα 12 σεντς, έχει δηλαδή διπλασιαστεί σε σχέση με πέρυσι. Η έλλειψη στα μεταλλικά καπάκια φαίνεται πως έχει επεκταθεί και πέρα από την Κωνσταντινούπολη, καθώς τοπικές εφημερίδες στη γειτονική επαρχία αναφέρονται σε «κρίση καπακιών». Ο Αρζού Σεν, ο οποίος παρασκευάζει σάλτσα ντομάτας στην επαρχία Τσανάκαλε, έχει βρεθεί ξαφνικά αντιμέτωπος με ισχυρό ανταγωνισμό καθώς «ξάφνου οι πάντες έχουν αρχίσει να κάνουν κονσέρβα τα τρόφιμα».
kathimerini,topontiki.gr