Ο Άγιος Φανούριος, γνωστός για την ιδιότητά του ως προστάτης των χαμένων αντικειμένων και των αιχμαλώτων, τιμάται κάθε χρόνο στις 27 Αυγούστου, ημερομηνία που συνδέεται στενά με τη λαϊκή παράδοση και τα έθιμα της ελληνικής ορθόδοξης παράδοσης. Καθώς πλησιάζει αυτή η ημέρα το 2024, οι πιστοί προετοιμάζονται για την τέλεση ενός ιδιαίτερου εθίμου, τη δημιουργία της φανουρόπιτας, ενός γλυκίσματος που έχει σημαντική θέση στο τελετουργικό της γιορτής.
Η ιστορία του Αγίου Φανουρίου
Ο Άγιος Φανούριος ήταν ένας νεαρός στρατιώτης που έζησε τον 7ο αιώνα μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη και είναι γνωστός για την αφοσίωσή του στη χριστιανική πίστη, για την οποία και μαρτύρησε. Η φήμη του Αγίου διαδόθηκε κυρίως μετά την ανακάλυψη της εικόνας του το 1356 στη Ρόδο, όταν μια γυναίκα βρήκε το χαμένο της παιδί μετά από προσευχή σε αυτόν. Από τότε, ο Άγιος Φανούριος θεωρείται ο προστάτης των χαμένων αντικειμένων, ενώ η φήμη του ως θαυματουργού Άγιου εξαπλώθηκε σε όλη την Ελλάδα.
Η φανουρόπιτα, ένα νηστίσιμο γλύκισμα, έχει συνδεθεί στενά με τον Άγιο Φανούριο και τη γιορτή του. Η παράδοση λέει ότι οι νοικοκυρές φτιάχνουν φανουρόπιτες και τις πηγαίνουν στην εκκλησία για να ευλογηθούν, πριν τις μοιράσουν στους γείτονες και το εκκλησίασμα, με την ευχή “Ο Θεός σχωρέστ’ τη μάνα του Αγίου Φανουρίου”. Η φανουρόπιτα συμβολίζει την ευγνωμοσύνη των πιστών προς τον Άγιο, ενώ η παράδοση αυτή ξεκίνησε στη Ρόδο και διαδόθηκε σε όλη τη χώρα.
Η συνταγή της φανουρόπιτας
Η φανουρόπιτα αποτελεί ένα απλό, αλλά ιδιαίτερο γλύκισμα που φτιάχνεται με υλικά όπως το αλεύρι, η ζάχαρη, το σπορέλαιο και τα καρύδια, ενώ αρωματίζεται με κανέλα και γαρίφαλο. Η διαδικασία παρασκευής της συνοδεύεται από θρησκευτικές ευχές και τελετουργίες, όπως το άναμμα κεριού και το θυμίαμα, στοιχεία που προσδίδουν μια ιδιαίτερη πνευματική διάσταση στην παρασκευή της.
Φανουρόπιτα: Η μοναστηριακή συνταγή με την απίθανη γεύση
Υλικά
1 κούπα σπορέλαιο
3 κούπες αλεύρι (που φουσκώνει μόνο του)
1 κούπα ζάχαρη
1 κούπα φυσικό χυμό πορτοκάλι
1 κουταλάκι γλυκού σόδα
1/2 κούπα καρύδι κομμένο μέτριο
1/2 κούπα σταφίδα ξανθή
1/2 κουταλάκι γλυκού γαρίφαλο
1 κουταλάκι γλυκού κανέλα
Εκτέλεση
Διαλύουμε τη σόδα μέσα στον χυμό πορτοκάλι Αν έχουμε ήδη τη σταφίδα στο ψυγείο τότε πρέπει να τη βάλετε 4 ώρες σε νερό για να φουσκώσει. Αν την πάρετε φρέσκια τη χρησιμοποιείτε απευθείας.
Χτυπάμε το λάδι μαζί με τη ζάχαρη μέχρι να λιώσει όσο περισσότερο γίνεται η ζάχαρη. Σε αυτό το μείγμα ρίχνουμε το πορτοκάλι που έχουμε διαλύσει τη σόδα. Συνεχίζουμε το χτύπημα για 3-4 λεπτά. (Σε αυτό το στάδιο χρησιμοποιούμε μίξερ) Σε ένα μπολ έχουμε βάλει το αλεύρι μαζί με το γαρίφαλο, την κανέλα, το καρύδι και τη σταφίδα (την οποία έχουμε στεγνώσει ταμποναριστά για να μην σβολιάσει το αλεύρι όταν τη ρίξουμε).
Ανακατεύουμε με αναδευτήρα ή με κουτάλι το μείγμα. Δεν χρειάζεται να ξαναχρησιμοποιήσουμε το μίξερ. Έχουμε λαδώσει ελάχιστα το ταψί γιατί ήδη το μείγμα μας έχει όσο λάδι χρειάζεται για να μην κολλήσει και απλώνουμε το μείγμα. Βάζουμε το ταψί σε προθερμασμένο φούρνο στους 160-170 βαθμούς, ανάλογα τον φούρνο (ψήνεται και σε αντίσταση και σε αέρα) για 40-60 λεπτά. Αφήνουμε τη φανουρόπιτα να κρυώσει και μετά την κόβουμε.
Η ευχή που διαβάζουμε όταν φτιάχνουμε τη φανουρόπιτα
Το έθιμο της φανουρόπιτας αποτελεί μια μείξη λαϊκής παράδοσης, πίστης και τοπικών εθίμων που διατηρείται ζωντανό στις καρδιές των πιστών. Κάθε χρόνο στις 27 Αυγούστου, η φανουρόπιτα γίνεται σύμβολο πίστης και ελπίδας, υπενθυμίζοντας τη δύναμη της προσευχής και τη σημασία της παράδοσης. Ο Άγιος Φανούριος συνεχίζει να εμπνέει και να προσφέρει παρηγοριά στους ανθρώπους, καθώς οι ιστορίες των θαυμάτων του μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, κρατώντας ζωντανή την πίστη και την ελπίδα των πιστών.