Η σημερινή ημέρα, Δευτέρα 5 Μαΐου, είναι σημαντική για την Ορθοδοξία, καθώς τιμάται η μνήμη της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Ειρήνης, μιας εξέχουσας μορφής της πίστης. Το εορτολόγιο περιλαμβάνει και άλλα ονόματα που σχετίζονται με αυτήν τη γιορτή.
Ποιοι γιορτάζουν σήμερα
Σύμφωνα με το εορτολόγιο, σήμερα γιορτάζουν όσοι φέρουν τα ονόματα: Ειρήνη, Ρένα, Ρήνα, Ρηνιώ, Ρηνούλα, Ειρήνα, Ειρήνγκω, Ρένια, Ειρηναίος, Ρένος, Ειρηναία, Εφραίμ, Εφραίμιος, Εφραίμης, Ευφραίμ, Εφραιμία, Ευφραιμία, Ευφραιμίτσα.
Η ζωή της Αγίας Ειρήνης
Η Αγία Ειρήνη, που αναγνωρίζεται ως Μεγαλομάρτυρας, έζησε τον 4ο αιώνα μ.Χ. Ήταν κόρη του βασιλιά ενός μικρού βασιλείου, του Λικινίου, και της συζύγου του Λικινίας. Η καταγωγή της ήταν από την πόλη Μαγεδών και αρχικά ονομαζόταν Πηνελόπη. Από την ηλικία των έξι ετών, ο πατέρας της την απομόνωσε σε έναν πύργο, αναθέτοντας την ανατροφή της σε έναν γέροντα, τον Απελλιανό, ο οποίος αργότερα κατέγραψε το μαρτύριό της.
Ένα παράξενο όραμα και η ερμηνεία του
Ένα βράδυ η μικρή Πηνελόπη είδε ένα περίεργο όραμα: ένα περιστέρι μπήκε στο δωμάτιο κρατώντας ένα κλαδί ελιάς και το άφησε στο τραπέζι. Ακολούθησε ένας αετός που έφερε ένα στεφάνι από λουλούδια, ενώ στη συνέχεια εμφανίστηκε ένας κόρακας που άφησε ένα φίδι στο ίδιο σημείο. Το επόμενο πρωί, διηγήθηκε όσα είδε στον Απελλιανό, ο οποίος ερμήνευσε το όραμα ως σημάδι της μελλοντικής της δόξας και του μαρτυρίου που θα υπέμενε μετά τη βάπτισή της.
Η γνωριμία με τον Χριστιανισμό
Η Πηνελόπη οδηγήθηκε στον Χριστιανισμό από μια κρυπτοχριστιανή υπηρέτρια της οικογένειας, που είχε εκτιμηθεί πολύ από τους γονείς της. Με τη βοήθεια του ιερέα Τιμόθεου, βαπτίστηκε κρυφά και πήρε το όνομα Ειρήνη.
Η ρήξη με τον πατέρα της
Όταν ο πατέρας της ανακάλυψε τη μεταστροφή της και την καταστροφή των ειδώλων του σπιτιού από την κόρη του, εξοργίστηκε. Διέταξε να τη δέσουν σε ένα άγριο άλογο ώστε να πεθάνει από τα χτυπήματα. Ωστόσο, το άλογο στράφηκε εναντίον του ίδιου και τον σκότωσε. Στη σύγχυση που επικράτησε, η Αγία Ειρήνη καθησύχασε τους παρευρισκομένους λέγοντας: «Πάντα δυνατά τῷ πιστεύοντι» (Μαρκ. 9, 23), δηλαδή «όλα είναι δυνατά σε αυτόν που πιστεύει». Μετά από προσευχή της, ο πατέρας της αναστήθηκε και όλη η οικογένεια βαπτίστηκε.
Οι δοκιμασίες και τα θαύματα της Αγίας
Η Ειρήνη υπέστη πλήθος βασανιστηρίων από τους Πέρσες και τους βασιλείς Σεδεκία και Σαπώριο Α’. Έπειτα μετέβη στην Καλλίπολη του Ελλησπόντου, όπου ενώπιον του βασιλιά Νουμεριανού ομολόγησε δημόσια την πίστη της στον Χριστό. Οι ειδωλολάτρες την έριξαν σε τρία πυρακτωμένα χάλκινα βόδια. Όταν μπήκε στο τρίτο, αυτό κινήθηκε θαυματουργικά και σχίστηκε, ενώ η ίδια βγήκε εντελώς αβλαβής. Το θαύμα αυτό οδήγησε χιλιάδες ανθρώπους να πιστέψουν στον Χριστό.
Η δράση της στη Θράκη και την Έφεσο
Στη Μεσημβρία της Θράκης, η Αγία Ειρήνη εκτελέστηκε αλλά με θεϊκή παρέμβαση αναστήθηκε. Αυτό προκάλεσε τον εκχριστιανισμό του διοικητή και πολλών κατοίκων. Τελικά κατέφυγε με τον Απελλιανό στην Έφεσο της Μικράς Ασίας, όπου έκανε θαύματα και τιμήθηκε ως ισαπόστολος. Παρέμεινε εκεί μέχρι την κοίμησή της, το 315 μ.Χ.
Το τέλος της Αγίας και το θαύμα του άδειου τάφου
Στο Συναξάρι αναφέρεται ότι στην Έφεσο η Αγία βρήκε μια αχρησιμοποίητη λάρνακα, στην οποία μπήκε και κοιμήθηκε εν ειρήνη. Πριν φύγει από τη ζωή, είχε ζητήσει από τον Απελλιανό να μη μετακινηθεί η ταφόπλακα πριν περάσουν τέσσερις ημέρες. Ωστόσο, τη δεύτερη μέρα, όταν εκείνος και άλλοι επισκέφθηκαν τον τάφο, η πλάκα είχε ήδη σηκωθεί και η λάρνακα ήταν άδεια.
Άλλες παραδόσεις για το μαρτύριο της
Σύμφωνα με τα δυτικά Μαρτυρολόγια, η Αγία Ειρήνη μαρτύρησε στη Θεσσαλονίκη, όπου την έκαψαν στην πυρά. Αντίθετα, στο Μηνολόγιο του αυτοκράτορα Βασιλείου Β’, αναφέρεται ότι θανατώθηκε με αποκεφαλισμό.