Εμπραχίμ Ραΐσι, ένας από τους επικρατέστερους για διάδοχος του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Η «Επιτροπή Θανάτου», η άγρια καταστολή διαμαρτυριών και η πυραυλική επίθεση στο Ισραήλ.
Επίσημα νεκρός κηρύχθηκε ο 63χρονος πρόεδρος του Ιράν Εμπραχίμ Ραΐσι, καθώς το ελικόπτερο που μετέφερε τον ίδιο και άλλα κυβερνητικά στελέχη, συνετρίβη κατά τη διάρκεια κακοκαιρίας χθες Κυριακή (20/5).
Ποιος, όμως, ήταν ο Εμπραχίμ Ραΐσι, ο ηγέτης που αντιμετώπισε κυρώσεις από τις ΗΠΑ και άλλα κράτη για τη συμμετοχή του στη μαζική εκτέλεση κρατουμένων το 1988;
Ο Ραΐσι, ο οποίος ταξίδευε μαζί με τον υπουργό Εξωτερικών και δύο άλλες σημαντικές ιρανικές προσωπικότητες όταν συνετρίβη το ελικόπτερό τους, ταξίδευε στο μακρινό βορειοδυτικό Ιράν μετά από επίσκεψη στο Αζερμπαϊτζάν.
Εμπραχίμ Ραΐσι: Ο «Χασάπης της Τεχεράνης»
Ο πρόεδρος του Ιράν ήταν ένας σκληροπυρηνικός και πρώην επικεφαλής του δικαστικού σώματος, ο οποίος -όπως εκτιμούσαν ορισμένοι- θα μπορούσε μια μέρα να αντικαταστήσει τον ανώτατο ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
Λόγω του ρόλου στην καταδίκη χιλιάδων κρατουμένων συνείδησης σε θάνατο τη δεκαετία του 1980, του δόθηκε το παρατσούκλι «Χασάπης της Τεχεράνης», καθώς ήταν μέλος της λεγόμενης επιτροπής θανάτου, για την οποία του επιβλήθηκαν στη συνέχεια κυρώσεις από τις ΗΠΑ.
Ως σεβαστή και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, ο Ραΐσι υποστήριξε τις υπηρεσίες ασφαλείας της χώρας καθώς αυτές κατέστειλαν κάθε διαφωνία, μεταξύ άλλων μετά τον θάνατο της Μαχσά Αμινί το 2022 -της γυναίκας που πέθανε μετά τη σύλληψή της επειδή δεν φορούσε σωστά το χιτζάμπ της- και τις πανεθνικές διαμαρτυρίες που ακολούθησαν.
Η πολύμηνη καταστολή των υπηρεσιών ασφάλειας σκότωσε περισσότερους από 500 ανθρώπους και είδε πάνω από 22.000 να συλλαμβάνονται.
Τον Μάρτιο, μια ερευνητική επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών διαπίστωσε ότι το Ιράν ήταν υπεύθυνο για τη «σωματική βία» που οδήγησε στον θάνατο της Αμινί μετά τη σύλληψή της επειδή δεν φορούσε χιτζάμπ ή μαντίλα, κατά την προτίμηση των αρχών.
Ο Ιρανός πρόεδρος υποστήριξε επίσης την πρωτοφανή απόφαση του Ιράν τον Απρίλιο να εξαπολύσει επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους κατά του Ισραήλ εν μέσω του πολέμου του με τη Χαμάς, την κυβερνώσα μαχητική ομάδα στη Γάζα που ευθύνεται για τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, κατά τις οποίες σκοτώθηκαν 1.200 άνθρωποι στο νότιο Ισραήλ.
Συμμετοχή σε μαζικές εκτελέσεις
Στον Ραΐζι επιβλήθηκαν κυρώσεις από τις ΗΠΑ εν μέρει λόγω της εμπλοκής του στη μαζική εκτέλεση χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων το 1988 στο τέλος του αιματηρού πολέμου Ιράν-Ιράκ.
Υπό τον πρόεδρο, το Ιράν εμπλουτίζει πλέον ουράνιο σε επίπεδα σχεδόν οπλικού επιπέδου και παρεμποδίζει τις διεθνείς επιθεωρήσεις.
Το Ιράν έχει εξοπλίσει τη Ρωσία στον πόλεμό της στην Ουκρανία και συνεχίζει να εξοπλίζει ομάδες στη Μέση Ανατολή, όπως οι αντάρτες Χούτι της Υεμένης και η Χεζμπολάχ του Λιβάνου.
Διεκδίκησε με επιτυχία την προεδρία τον Αύγουστο του 2021, σε μια ψηφοφορία που είχε τη χαμηλότερη συμμετοχή στην ιστορία της Ισλαμικής Δημοκρατίας, καθώς όλοι οι δυνητικά εξέχοντες αντίπαλοί του αποκλείστηκαν από το να θέσουν υποψηφιότητα σύμφωνα με το σύστημα ελέγχου του Ιράν.
Σε μια υποψηφιότητα για την προεδρία το 2017 έχασε από τον Χασάν Ροχανί, τον σχετικά μετριοπαθή κληρικό που ως πρόεδρος πέτυχε το 2015 την πυρηνική συμφωνία της Τεχεράνης με τις παγκόσμιες δυνάμεις.
Ο Alistair Bunkall, ανταποκριτής του Sky News στη Μέση Ανατολή, δήλωσε ότι ο πρόεδρος είναι «μια σημαντική προσωπικότητα στην πολιτική και θρησκευτική κοινωνία του Ιράν», αλλά «δεν είναι καθολικά δημοφιλής με κανένα τρόπο», καθώς η κυβέρνησή του έχει δει μια σειρά από διαμαρτυρίες τα τελευταία χρόνια κατά της «σκληρής στάσης» του ιδίου και της κυβέρνησης.
Παρ’ όλα αυτά, ο κ. Ραΐσι «θεωρείται ένας από τους δύο επικρατέστερους υποψήφιους για να αναλάβει δυνητικά» το ιρανικό καθεστώς όταν πεθάνει ο νυν ανώτατος ηγέτης, δήλωσε ο Bunkall.
Πρόσθεσε ότι ο πρόεδρος θα ήταν «καθοριστικός» σε πολλές από τις δραστηριότητες του Ιράν στην περιοχή, καθώς «θα είχε μεγάλη ανάμειξη σε οτιδήποτε ιδιαίτερα σε ό,τι συνέβαινε στο Ισραήλ και στις γύρω περιοχές, όπως ο Λίβανος και η Γάζα και οι Χούτι τους τελευταίους επτά και κάτι μήνες».