Η αύξηση των περιστατικών μιας φαινομενικά ακίνδυνης μυκητιασικής λοίμωξης προκαλεί ανησυχία στην επιστημονική κοινότητα, καθώς σε ευάλωτους οργανισμούς μπορεί να αποβεί μοιραία.
Ένας κοινός μύκητας με απειλητικές διαστάσεις
Ο Aspergillus είναι ένας συνηθισμένος μύκητας που βρίσκεται παντού γύρω μας – στο χώμα, στο νερό, στον αέρα και σε φυτικά υπολείμματα. Οι περισσότεροι άνθρωποι τον εισπνέουν καθημερινά χωρίς κανένα πρόβλημα, αφού το ανοσοποιητικό τους σύστημα τον εξουδετερώνει αποτελεσματικά.
Ωστόσο, η κατάσταση αλλάζει δραματικά όταν πρόκειται για άτομα με ήδη επιβαρυμένη υγεία. Άνθρωποι που πάσχουν από άσθμα, κυστική ίνωση, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), καρκίνο ή έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση οργάνων, καθώς και όσοι έχουν ταλαιπωρηθεί σοβαρά από γρίπη ή Covid-19, βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο.
«Σε τρώει από μέσα προς τα έξω»
«Αν το ανοσοποιητικό δεν καταφέρει να εξουδετερώσει τα σπόρια του, ο μύκητας αρχίζει να αναπτύσσεται και ουσιαστικά σε “τρώει από μέσα προς τα έξω”, για να το πούμε ωμά», εξηγεί ο Νόρμαν βαν Ράιν, ερευνητής του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ και συγγραφέας της σχετικής μελέτης.
Το πρόβλημα επιδεινώνεται από το γεγονός ότι η ασθένεια, γνωστή ως ασπεργίλλωση, είναι δύσκολο να διαγνωστεί. Τα συμπτώματά της – όπως πυρετός, βήχας και έντονη κόπωση – μοιάζουν πολύ με εκείνα άλλων συνηθισμένων παθήσεων. Αποτέλεσμα είναι πολλές περιπτώσεις να διαφεύγουν της προσοχής των γιατρών.
Υψηλά ποσοστά θνησιμότητας και αυξημένη ανθεκτικότητα
Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα ποσοστά θνησιμότητας για τους ασθενείς με ασπεργίλλωση κυμαίνονται μεταξύ 20% και 40%. Παράλληλα, ο μύκητας εμφανίζει ανησυχητική ανθεκτικότητα στα διαθέσιμα αντιμυκητιασικά φάρμακα, που σήμερα περιορίζονται σε μόλις τέσσερις κατηγορίες. Οι ειδικοί παρατηρούν ότι ολοένα και περισσότερα στελέχη του μύκητα δεν ανταποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή.
Ο ρόλος της κλιματικής αλλαγής
Η κλιματική κρίση φαίνεται να επιτείνει το πρόβλημα. Οι ακραίες καιρικές συνθήκες, όπως πλημμύρες, ξηρασίες και παρατεταμένοι καύσωνες, διευκολύνουν τη μεταφορά των σπορίων σε μεγάλες αποστάσεις. Ένα ενδεικτικό περιστατικό ήταν η έξαρση μυκητιασικών λοιμώξεων μετά τον ανεμοστρόβιλο στην Τζόπλιν του Μιζούρι το 2011.
Επιπλέον, οι ειδικοί εκφράζουν φόβους ότι οι μύκητες ενδέχεται να προσαρμόζονται σε υψηλότερες θερμοκρασίες, γεγονός που θα τους επιτρέπει να επιβιώνουν και να πολλαπλασιάζονται ευκολότερα μέσα στο ανθρώπινο σώμα.
Προβληματισμός για την ετοιμότητα του συστήματος υγείας
Παρά τη σοβαρότητα της κατάστασης, η διεθνής ιατρική κοινότητα δεν φαίνεται να είναι επαρκώς προετοιμασμένη για την αντιμετώπιση της μυκητιακής αυτής απειλής. Η έλλειψη επαρκών φαρμακευτικών επιλογών και αξιόπιστων διαγνωστικών εργαλείων καθιστά την αντιμετώπιση δύσκολη.
Ο καθηγητής Justin Remais από το Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ, ο οποίος συντονίζει μελέτη που αφορά πάνω από 100 εκατομμύρια ασθενείς στις ΗΠΑ, δήλωσε στο CNN ότι καταγράφηκαν περισσότερα από 20.000 περιστατικά ασπεργίλλωσης την περίοδο 2013-2023, με ετήσια αύξηση 5%. Παρ’ όλα αυτά, σημείωσε πως η έλλειψη πλήρων στοιχείων ίσως υποκρύπτει πολύ μεγαλύτερους αριθμούς κρουσμάτων.
Η ανάγκη για παγκόσμια δράση και επένδυση στην έρευνα και τα φάρμακα είναι πλέον πιο επιτακτική από ποτέ.