Ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης παραμένει ένα ζωντανό πρόσωπο πίστης και ελπίδας για χιλιάδες ανθρώπους. Με τη ζωή του και τα λόγια του, φώτισε την πνευματική πορεία πολλών, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης ή μόρφωσης.
Η ζωή του πριν τον μοναχισμό
Ο Άγιος Παΐσιος γεννήθηκε ως Αρσένιος Εζνεπίδης στις 25 Ιουλίου 1924 στα Φάρασα της Καππαδοκίας, λίγο πριν την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Η οικογένειά του βρέθηκε στην Ελλάδα ως πρόσφυγες, πρώτα στην Κέρκυρα και αργότερα στην Κόνιτσα. Βαφτίστηκε από τον Άγιο Αρσένιο τον Καππαδόκη, ο οποίος του έδωσε το όνομά του, προφητεύοντας τη μελλοντική του αγιότητα.
Από μικρός έδειξε ιδιαίτερη αγάπη για την προσευχή και τη μελέτη των βίων των Αγίων. Παρά την ευσέβεια του, εργάστηκε ως ξυλουργός και στη συνέχεια υπηρέτησε στον Ελληνικό Στρατό ως ασυρματιστής, ακόμη και κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο. Οι εμπειρίες του εκεί τον έφεραν συχνά αντιμέτωπο με τη δυστυχία, αλλά η ψυχή του παρέμενε στραμμένη στον Θεό.
Μοναστική ζωή στο Άγιον Όρος
Το 1950, μετά την αποστράτευσή του, πήγε στο Άγιον Όρος. Πρώτος του σταθμός ήταν η Μονή Εσφιγμένου και έπειτα η Μονή Φιλοθέου, όπου εκάρη μοναχός με το όνομα «Αβέρκιος». Στη συνέχεια, επέλεξε να ζήσει σε πιο απομονωμένα μέρη του Αγίου Όρους, ακολουθώντας έναν αυστηρό ασκητικό τρόπο ζωής. Το 1958 επέστρεψε για λίγο στην Κόνιτσα και εγκαταστάθηκε στη Μονή Σταμίου, όπου και ενίσχυσε την πνευματική ζωή της περιοχής.
Το 1964, εγκαταστάθηκε οριστικά στην Καλύβη της Παναγούδας, κοντά στη Μονή Κουτλουμουσίου. Εκεί πέρασε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του, αφιερωμένος στην προσευχή, τη νηστεία και την πνευματική καθοδήγηση όσων τον επισκέπτονταν. Παρά την επιθυμία του για απομόνωση, πλήθος κόσμου έφτανε στην πόρτα του αναζητώντας παρηγοριά και καθοδήγηση. Ο λόγος του ήταν γεμάτος σοφία και ταπεινότητα, ενώ πολλοί μιλούσαν για τη διορατικότητα και το προορατικό του χάρισμα.
Η ασθένεια και η τελευταία περίοδος της ζωής του
Τον Μάρτιο του 1993, διαγνώστηκε με προχωρημένο καρκίνο. Είχε έντονους πόνους και αιμορραγία και τελικά μεταφέρθηκε, έπειτα από πιέσεις των δικών του, στο Θεαγένειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Υποβλήθηκε σε χειρουργείο, αλλά αρνήθηκε οποιαδήποτε άλλη θεραπεία, όπως χημειοθεραπείες.
Χαρακτηριστικά είπε: «Δεν θέλω να ταλαιπωρηθώ παραπάνω. Θέλω να ζήσω φυσιολογικά ό,τι μου χαρίσει ο Θεός.» Για εκείνον, η ασθένεια ήταν ευκαιρία εξαγνισμού και έλεγε πως «ο πόνος εξαγνίζει» και πως μέσα από την ασθένεια, ο άνθρωπος μαθαίνει να εμπιστεύεται ολοκληρωτικά τον Θεό. Έβλεπε την περιπέτειά του ως μια πνευματική δοκιμασία, μέσα στην οποία μπορούσε να παραμείνει ενωμένος με τον πόνο των άλλων.
Ο Άγιος Παΐσιος εκοιμήθη στις 12 Ιουλίου 1994, στην Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, στη Σουρωτή Θεσσαλονίκης. Ετάφη εκεί, όπου και σήμερα συρρέουν πλήθη πιστών. Η σωματική του κατάπτωση αποδίδεται συχνά στην αυστηρή άσκηση, την ελάχιστη διατροφή και τις ατελείωτες ώρες αγρυπνίας και προσευχής.
Η αγιοποίηση και η μνήμη του
Η επίσημη αγιοποίησή του πραγματοποιήθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο στις 13 Ιανουαρίου 2015. Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του κάθε χρόνο στις 12 Ιουλίου, ημέρα της κοίμησής του. Πολλοί τον θεωρούν πλέον έναν από τους πιο αγαπημένους σύγχρονους Αγίους.
Πνευματικό έργο και καθημερινή διακονία
Το έργο του δεν ήταν θεαματικό ή δημόσιο. Δεν ίδρυσε οργανώσεις ούτε κατείχε υψηλές θέσεις. Η δράση του επικεντρωνόταν στην εσωτερική προσευχή και στη στήριξη των ανθρώπων που κατέφευγαν σε εκείνον για βοήθεια και καθοδήγηση.
Λόγος με ουσία
Στην Καλύβη του, χιλιάδες άνθρωποι από την Ελλάδα και το εξωτερικό έβρισκαν μια λέξη ανακούφισης. Ο Άγιος Παΐσιος μιλούσε απλά, αλλά κάθε του λέξη είχε βάθος και δύναμη. Ανάμεσα στους επισκέπτες του ήταν και πρόσωπα κύρους – πολιτικοί, επιστήμονες και άλλοι δημόσιοι λειτουργοί. Πολλοί τον αποκαλούσαν «διάφανο» άνθρωπο του Θεού, καθώς ένιωθαν ότι μπορούσε να δει βαθιά μέσα στην ψυχή τους χωρίς να του πουν τίποτα.
Στήριγμα για όσους πονάνε
Η ευαισθησία του για τον ανθρώπινο πόνο ήταν μεγάλη. Συγκινούταν με όσα του διηγούνταν και προσπαθούσε πάντα να ανακουφίσει τους ανθρώπους με λόγια πίστης. Έλεγε: «Ο πόνος εξαγνίζει τον άνθρωπο. Γίνεται προσευχή, και η προσευχή φέρνει τη θεία χάρη».
Τα θαύματα του Αγίου
Υπάρχουν πολλές μαρτυρίες για θαύματα που αποδίδονται στον Άγιο Παΐσιο, τόσο όσο ζούσε όσο και μετά την κοίμησή του. Θεραπείες, παρηγοριές, προγνώσεις – όλα αποδίδονταν στη θεία χάρη, ποτέ στον ίδιο. Ένα από τα πιο συγκινητικά περιστατικά αφορά τη θεραπεία ενός παιδιού με καρκίνο.
Στη δεκαετία του ’80, η μητέρα ενός μικρού παιδιού, του Γιωργάκη, που έπασχε από όγκο στον εγκέφαλο, επισκέφθηκε τον Γέροντα Παΐσιο στο Άγιον Όρος. Ήταν συντετριμμένη και έκλαιγε. Εκείνος της είπε: «Μην κλαις, θα γίνει καλά το παιδί. Εγώ θα προσευχηθώ, κι εσύ να έχεις πίστη. Θα δείτε τι θα κάνει ο Χριστός και η Παναγία». Όταν επέστρεψαν στην Αθήνα, λίγο πριν την επέμβαση, έγιναν νέες εξετάσεις. Ο όγκος είχε εξαφανιστεί εντελώς. Οι γιατροί δεν μπορούσαν να το εξηγήσουν.
Οι Έλληνες καλλιτέχνες που τον συνάντησαν και οι εμπειρίες τους μαζί του
Πολλοί γνωστοί Έλληνες είχαν επισκεφθεί τον Άγιο Παΐσιο όσο ήταν εν ζωή, ζητώντας τη συμβουλή, την προσευχή ή την καθοδήγησή του.
Γιάννης Ζουγανέλης
Ο Γιάννης Ζουγανέλης προέβη σε μια σπάνια εξομολόγηση και καθήλωσε για τη γνωριμία του με τον Άγιο Παΐσιο. Ο ίδιος αποκάλυψε τη συγκλονιστική εμπειρία που είχε στο Άγιο Όρος, αλλά και τι τον συμβούλευσε ο γέροντας.
«Πήγα για πρώτη φορά στο Άγιο Όρος πριν 40 χρόνια περίπου. Γνώρισα τον Άγιο Παΐσιο. Ήταν ένας ταπεινός άνθρωπος και ενδιαφερόταν πάρα πολύ για τη συνύπαρξη των ανθρώπων.Ένιωθα από τα συμφραζόμενα ότι ο γέροντας Παΐσιος “έπιασε” το ενδεχόμενο μιας δικιάς μου ματαιοδοξίας και με συμβούλευσε να είμαι φιλόδοξος, αλλά όχι ματαιόδοξος», έχει αναφέρει μεταξύ άλλων.
Σε άλλη συνέντευξή του ο Γιάννης Ζουγανέλης είχε μιλήσει για μια μεταφυσική εμπειρία που είχε στο Άγιο Όρος, εκεί που χρόνια πριν είχε γνωρίσει τον Άγιο Παΐσιο.
«Είχα μια συγκλονιστική μεταφυσική εμπειρία και μάλιστα μου συνέβη στο Αγιο Ορος, όπου είχα γνωρίσει τον Αγιο Παΐσιο. Μάλιστα, μου επέτρεψε να έχουμε διαφωνίες γιατί η διαφωνία φέρνει την αρμονία. Εκεί προσκύνησα οστά που πραγματικά ανάβλυζαν μύρο».
Πέτρος Ξεκούκης
Ο ηθοποιός, που συμμετείχε στη σειρά «Άγιος Παΐσιος, Από τα Φάρασα στον Ουρανό», εξομολογήθηκε σε συνέντευξή του πως στην διάρκεια των γυρισμάτων βίωσε ένα θαύμα. «Ο ασκητής που υποδύθηκα στη σειρά για τον «Άγιο Παϊσιο» ζούσε επάνω σε έναν βράχο και προσευχόταν μέρα νύχτα με τα χέρια ψηλά.
Εκεί που κάναμε τα γυρίσματα, 1600 – 1800 μέτρα υψόμετρο, φύσαγε τόσο πολύ που δεν μπορούσα να κρατηθώ όρθιος και έπεφτα. Με γύριζε ο αέρα μπρος πίσω και μου φώναζε ο σκηνοθέτης: Σε παρακαλώ Πέτρο, έστω για τρία λεπτά κρατήσου ακίνητος για να μπορέσω να κάνω το πλάνο. Του είπα και εγώ χαριτολογώντας: Κάτσε να κάνουμε αυτό που διαβάζουμε και στο σενάριο αλλά και που το έλεγε ο άγιος. Να πούμε, μέγα το όνομα της Αγίας Τριάδος. Λοιπόν θαυμαστά, όσο και αν φαίνεται απίστευτο, σταμάτησε ο αέρας. Μπόρεσα εγώ και σήκωσα τα χέρια ψηλά και έκανα τη σκηνή χωρίς να κουνιέμαι».
Όπως έχει αναφέρει ακόμη ο ηθοποιός, σε νεαρή ηλικία είχε την τύχη να συναντήσει τον Άγιο από κοντά με ένα περιστατικό που συνέβη τότε στην καλύβα του Αγίου να έχει χαραχτεί μέχρι σήμερα στην μνήμη του ηθοποιού. Ήμασταν 7-8 άτομα μαζί. Όπως μιλούσαμε είπε ένας παρευρισκόμενος στον Άγιο ότι δεν πιστεύει και ότι τον έφερε ο φίλος του στο Άγιο Όρος και τότε ο Άγιος του απάντησε : “Καλά παιδί μου, μόνο πρόσεξε το φίδι να μην σε δαγκώσει”.
Ήταν ένα φίδι δίπλα του. Αυτός πετάχτηκε και φώναξε: “Παναγία μου”. Του είπε τότε ο Άγιος Παΐσιος: “Είδες; Δεν είπες μαμά μου, αλλά Παναγία μου”».
Η ρεμπέτισσα, Μαριώ
Η ερμηνεύτρια και συγγενής του Άγιου Παΐσιου, σόκαρε όταν αποκάλυψε πως μέσα από ένα σημείωμα έμαθε πως είναι ανιψιά του Αγίου. «Είχα πάει στα Ιωάννινα, ήρθαν δύο κορίτσια στη ρεσεψιόν και μου άφησαν ένα σημείωμα. Συναντηθήκαμε και μου είπαν ότι είναι δεύτερες ξαδέλφες μου. Ρώτησα από πού είμαστε ξαδέλφες και μου είπαν «η μαμά σου και ο θείος ο Παΐσιος είναι πρώτα ξαδέλφια».Όπως εξομολογήθηκε η Μαριώ ανατρίχιασε όταν πληροφορήθηκε τη συγγένεια τους.
«Ο παππούς Παΐσιος ήξερε για μένα και λέω φαντάζομαι τι θα λέει για μένα που τραγουδάω ρεμπέτικα. Άκουγα ιστορίες ότι είναι θαυματουργός και δεν ήξερα ότι είναι θείος μου. Ένιωσα ότι είμαι κοντά στον Θεό, όταν έμαθα ότι είναι θείος μου. Ανατρίχιασα. Ο καημός της μητέρας μου ήταν που έφυγαν από τα Φάρασα. Η αδελφή της μητέρας μου γεννήθηκε μέσα στο καΐκι που πήραν για να φύγουν από τα Φάρασα. Ηγιαγιά μου πέθανε μέσα στο καΐκι από επιλόχειο πυρετό και την πέταξαν στη θάλασσα. Η μητέρα μου πόνεσε από την σκηνή που είδε, έμεινε μόνη της με δυο αδελφάκια».
Η γνωστή ρεμπέτισσα αποκάλυψε και ένα θαύμα που συνέβη χάρη στον Άγιο. «Ζήτησα από τον παππού Παΐσιο να σταματήσω να καπνίζω και ξύπνησα την επόμενη μέρα και δεν ήθελα να ακουμπήσω το τσιγάρο. Είναι μέσα μου ο θείος Παΐσιος. Είναι δέος να ξέρεις πως υπήρχε μέσα στην οικογένεια μας ο Άγιος Παΐσιος, μάς βοηθάει όλους ο Άγιος Παΐσιος. Μου στάθηκε ο παππούς Παΐσιος σε δύσκολες στιγμές. Είναι στο σπίτι μου, είναι μπροστά μου, είναι στην οικογένειά μου. Κάθε φορά που τον σκέφτομαι τον παππούλη μου ανατριχιάζω, νιώθω ότι είναι εδώ».
Σταύρος Ζαλμάς
Όπως έχει γνωστοποιήσει ο αγαπητός ηθοποιός, είχε συναντήσει και συνομιλήσει αρκετές φορές με τον Άγιο καθώς επισκεπτόταν συχνά με φίλους του το Άγιο Όρος. Κατά τη διάρκεια μιας εκδρομής τους λοιπόν στο Άγιον Όρος , ο Σταύρος Ζαλμάς αναζήτησε τον Γέροντα Παΐσιο. Όταν τον βρήκαν, κάθισαν μαζί κοιτώντας τη θάλασσα και συζήτησαν για διάφορα θέματα, μεταξύ των οποίων και η πίστη και η προσευχή.
Ο Άγιος Παΐσιος, αναφερόμενος σε ανθρώπους που δεν γνωρίζουν πώς να προσευχηθούν, είπε:«Όταν δεν ξέρουν να πουν προσευχή και αισθάνονται την ανάγκη, τους λέω να λένε ένα τραγούδι με νόημα…». Αυτή η απλή αλλά βαθιά παρατήρηση εντυπωσίασε τον ηθοποιό, ο οποίος τη χαρακτήρισε ως την πιο ακομπλεξάριστη, ελεύθερη και ανοιχτή στο σύμπαν κουβέντα που είχε ακούσει ποτέ.
Η σειρά του Mega: «Άγιος Παΐσιος, από τα Φάρασα στον ουρανό»
Η ζωή του Αγίου Παϊσίου έγινε τηλεοπτική σειρά και αποτυπώνει κάποιες από τις σημαντικότερες στιγμές του Αγίου από την στιγμή που γεννήθηκε, μέχρι και την κοίμησή του. H σειρά προσπαθεί να προσεγγίσει το τεράστιο πνευματικό μέγεθος του Αγίου Παισίου. Ενός ανθρώπου της εποχής μας που με την μοναχική του άσκηση και την θυσιαστική αγάπη που έδειξε στους συνανθρώπους του, έφτασε στην Θέωση και σήμερα τιμάται ως άγιος της εκκλησίας μας.
Στον ρόλο του Αγίου Παϊσίου βρέθηκε ο Προκόπης Αγαθοκλέους. Ο Β’ κύκλος 12 επεισοδίων της επιτυχημένης ιστορικής βιογραφικής σειράς «Άγιος Παΐσιος – Από τα Φάρασα στον Ουρανό» ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες αφήνοντας στους πιστούς της τηλεθεατές μια πολύ γλυκιά γεύση.
Μερικές από τις συμβουλές και τα σοφά λόγια του Αγίου
«Πολλοί άνθρωποι τα έχουν όλα, αλλά έχουν και λύπη γιατί τους λείπει ο Χριστός…»
«Με μια ματιά στον Ουρανό, θα άλλαζαν τα πράγματα!»
«Σήμερα μέσα στους τόσους κινδύνους που ζει ο άνθρωπος, ο Θεός τον φυλάει όπως η μάνα το μικρό παιδί, όταν αρχίζει να περπατάει. Τώρα μας βοηθούν πιο πολύ ο Ιησούς Χριστός, η Παναγία και οι Άγιοι, αλλά δεν το καταλαβαίνουμε. Πού θα ήταν ο κόσμος, αν δεν βοηθούσαν!»
«Τα χρόνια που περνάμε είναι πολύ δύσκολα και πολύ επικίνδυνα, αλλά τελικά θα νικήσει ο Χριστός!»
«Τα πατερικά βιβλία για να βοηθήσουν, πρέπει να διαβάζονται με ταπείνωση και προσευχή…»
«Ο Θεός ποτέ δεν μας αφήνει… Εμείς τον αφήνουμε!»
«Όλα να τα αντιμετωπίζετε με αγάπη, με καλοσύνη, με πραότητα, με υπομονή και ταπείνωση. Να είστε βράχοι. Όλα να ξεσπάνε πάνω σας και σαν τα κύματα να γυρίζουν πίσω. Εσείς να είστε ατάραχοι!»
«Με την μπόρα την δαιμονική, θα ‘ρθει η λιακάδα η θεϊκή!»
Δες βίντεο από σπάνια ομιλία του Αγίου όπως δημοσιεύτηκε στο κανάλι ”Ορθοδοξία και Πίστη”:
