Η καταβολή της σύνταξης του ΟΓΑ ήδη διακόπηκε σε 22.000 υπερήλικες που δεν πληρούσαν τα κριτήρια (διαμονής και εισοδηματικά).
– Χαμένοι βγαίνουν επίσης οι διπλοσυνταξιούχοι, οι συνταξιούχοι χηρείας και εκείνοι με μερική αναπηρία.
– Πραγματική οδύσσεια περιμένει και τους ασφαλισμένους με διαδοχική ασφάλιση, καθώς δεν έχει ακόμα αποσαφηνιστεί ο τρόπος επιμερισμού της βασικής σύνταξης και δεν έχει οριστεί ο απονέμων φορέας.
– Σημαντική θα είναι η μείωση συντάξεων που θα υποστεί η σημερινή γενιά των 50ρηδων, οι οποίοι θα βγουν στη σύνταξη με μεικτό σύστημα υπολογισμού το 2020. Η σύνταξή τους θα υπολογιστεί βάσει του μέσου όρου των ετήσιων αποδοχών του ασφαλιστικού τους βίου από το 2011 έως το 2020. Είναι προφανές ότι οι αποδοχές σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα υπέστησαν ελεύθερη πτώση μετά το 2010, οπότε η συγκεκριμένη δεκαετία, αν δεν υπάρξει ουσιαστική ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια, θα είναι η χειρότερη της σταδιοδρομίας τους και θα επηρεάσει το τελικό ποσό της σύνταξής τους.
Η επιτροπή υπηρεσιακών παραγόντων που συνεδριάζει σε εντατικούς ρυθμούς υπό τον γενικό γραμματέα Κοινωνικών Ασφαλίσεων Παναγιώτη Κοκκόρη έχει δεχτεί σωρεία ερωτημάτων από τα Ταμεία για την εφαρμογή της μεταρρύθμισης (ν. 3863/2010). Οπως επισημαίνουν στελέχη των Ταμείων, σε αρκετές περιπτώσεις θα απαιτηθούν νομοθετικές διατάξεις και υπουργικές αποφάσεις προκειμένου να αποσαφηνιστούν τα γκρίζα σημεία του νόμου. Οι κυριότερες κατηγορίες ασφαλισμένων που θα υποστούν απώλειες είναι οι εξής:
1 Διπλοσυνταξιούχοι: Οι ασφαλισμένοι που θεμελιώνουν δικαίωμα για δύο πλήρεις κύριες συντάξεις από το 2015 και μετά θα δικαιούνται μόνο μια βασική σύνταξη που θα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό. Δηλαδή θα έχουν απώλεια 360 ευρώ, καθώς από τη δεύτερη σύνταξη θα εισπράττουν μόνο το αναλογικό ποσό της σύνταξης που αντιστοιχεί στα έτη ασφάλισής τους. Σήμερα οι διπλοσυνταξιούχοι ανέρχονται σε 200.000.
2 Συνταξιούχοι χηρείας: Σύμφωνα με τον νόμο, οι επιζώντες σύζυγοι που λαμβάνουν εκτός από τη δική τους σύνταξη και σύνταξη χηρείας, σε περίπτωση που εργάζονται θα υποστούν μείωση της βασικής σύνταξης μετά τη λήξη της τριετίας από τον θάνατο. Διευκρινίσεις έχουν ζητηθεί και ως προς τον επιμερισμό της βασικής σύνταξης που απονέμεται στα μέλη της οικογένειας του θανόντος.
3 Συνταξιούχοι αναπηρίας με θεμελιωμένο δικαίωμα: Η βασική σύνταξη θα μειώνεται ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας. Δηλαδή όσοι έχουν ποσοστό αναπηρίας από 50% έως 66,9% θα παίρνουν το 50% της βασικής σύνταξης ενώ όσοι έχουν ποσοστό αναπηρίας από 67% έως 79,9% θα παίρνουν το 75% της βασικής σύνταξης.
4 Στον αέρα βρίσκονται οι ασφαλισμένοι που λαμβάνουν σύνταξη αναπηρίας χωρίς να έχουν συμπληρώσει 15 χρόνια ασφάλισης. Με το καθεστώς που ισχύει σήμερα, ο ασφαλισμένος που βγαίνει με αναπηρική σύνταξη (λόγω ατυχήματος ή ασθένειας), ακόμα και έναν χρόνο να έχει διανύσει στην ασφάλιση, δικαιούται τα κατώτατα όρια σύνταξης ύψους 490 ευρώ. Ο προβληματισμός που έχει τεθεί από υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου είναι αν οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι δικαιούνται τη βασική σύνταξη των 360 ευρώ, καθώς δεν θεμελίωσαν δικαίωμα συνταξιοδότησης ή πρέπει να αρκεστούν μόνο στο αναλογικό κομμάτι της σύνταξης, που αντιστοιχεί σε 130 ευρώ τον μήνα! Η προοπτική φαντάζει απάνθρωπη και η αρμόδια επιτροπή αναζητεί λύση.
5 Ολο και λιγότεροι ανασφάλιστοι υπερήλικες θα καταφέρουν να πάρουν τη βασική σύνταξη μετά τα 67 τους, καθώς ο ασφαλιστικός νόμος του 2012 έχει θεσπίσει ακόμα αυστηρότερες προϋποθέσεις. Ετσι, για να δικαιούνται την παροχή απαιτείται:
– Να μη λαμβάνουν από κανέναν άλλο φορέα της Ελλάδας ή του εξωτερικού οποιαδήποτε παροχή και ο/η σύζυγος να μην παίρνει σύνταξη μεγαλύτερη από 360 ευρώ.
– Να διαμένουν μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα τα τελευταία 20 έτη πριν από την υποβολή της αίτησης για συνταξιοδότηση και να εξακολουθούν να διαμένουν κατά τη διάρκεια της συνταξιοδότησής τους.
– Το συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημά τους να μην υπερβαίνει τα 4.320 ευρώ ή στην περίπτωση εγγάμων το συνολικό ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα να μην υπερβαίνει τα 8.640 ευρώ.
Το νέο καθεστώς πλήττει κυρίως ανασφάλιστους από την Αλβανία, τη Ρωσία και τη Γεωργία που λαμβάνουν σύνταξη 70-100 ευρώ από τις χώρες καταγωγής τους, αλλά και Ελληνες που λαμβάνουν μικρές συντάξεις από ΗΠΑ, Αυστραλία και Γερμανία όπου εργάστηκαν κάποια χρόνια. Ο διοικητής του ΟΓΑ Ξενοφών Βεργίνης έχει προτείνει τον συμψηφισμό των ποσών και τη σταδιακή καταβολή της βασικής σύνταξης από το 2016 ώστε να καλυφθούν οι υπερήλικες που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας χωρίς να επιβαρυνθεί ο προϋπολογισμός. Δηλαδή, αν ο ανασφάλιστος εισπράττει 100 ευρώ από την Αλβανία, να πάρει βασική σύνταξη 260 ευρώ. Το υπουργείο Εργασίας πάντως εξετάζει το ενδεχόμενο οι υπερήλικες που δεν θα λάβουν βασική σύνταξη να ενταχθούν στον μηχανισμό χορήγησης του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.
6 ΕΚΑΣ: Σύμφωνα με πληροφορίες, η απόφαση για την κατάργησή του και την αντικατάστασή του από άλλη προνοιακή παροχή θα ληφθεί μετά τις εκλογές. Υπενθυμίζουμε ότι, σύμφωνα με την τρόικα, το ΕΚΑΣ δεν είναι ασφαλιστική παροχή και συνεπώς δεν μπορεί να συνεχίσει να καταβάλλεται, τουλάχιστον με τη σημερινή μορφή του. Ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης, έχει διαβεβαιώσει ότι το επίδομα θα διατηρηθεί για έναν ακόμα χρόνο, έως το 2016.
7 Μικρές απώλειες στις συντάξεις με τον νέο τρόπο υπολογισμού θα έχουν ορισμένες κατηγορίες ασφαλισμένων που θεμελιώνουν προϋποθέσεις σύνταξης γήρατος από 1/1/2013 έως 31/12/2014, όπως οι ασφαλισμένοι στις ΔΕΚΟ που έχουν ενταχθεί στο ΙΚΑ και οι ασφαλισμένοι του ΕΤΑΑ (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί). Σύμφωνα με τον νόμο, για τη συγκεκριμένη κατηγορία ασφαλισμένων, για κάθε πλήρες έτος ασφάλισης κατά τη διετία αυτή καθορίζεται ετήσιο ποσοστό υπολογισμού της σύνταξης που δεν μπορεί να υπερβαίνει το 2% επί των συντάξιμων αποδοχών. Η διάταξη κρίθηκε αναγκαίο να περιληφθεί στον νόμο ώστε το συνολικό ποσό της σύνταξης (βασική και αναλογική) μετά το 2015 να μην υπερβαίνει το ύψος της σύνταξης που θα ελάμβαναν με τις ισχύουσες διατάξεις. (Επιβάλλεται δηλαδή ρήτρα ακόμα και στους ελάχιστους που θα κέρδιζαν λίγα ευρώ παραπάνω.) Στον ΟΑΕΕ εφαρμόστηκε η διάταξη, με αποτέλεσμα πολλοί ασφαλισμένοι να χάσουν από τη σύνταξή τους 50 ευρώ τη διετία. Αντίθετα, δεν εφαρμόστηκε στο ΙΚΑ και στο ΕΤΑΑ με αποτέλεσμα να έχει εκδοθεί σωρεία συνταξιοδοτικών αποφάσεων με λάθος υπολογισμό. Αυτό το ελληνικό φαινόμενο, οι νόμοι να εφαρμόζονται κατά βούληση, δεν περιορίστηκε ούτε υπό την απειλή της τρόικας! Οι διοικήσεις των Ταμείων προτείνουν η διάταξη να εφαρμοστεί εφεξής. Αυτό θα σημαίνει ότι οι ασφαλισμένοι των ΔΕΚΟ θα χάσουν περίπου 11 ευρώ από τη σύνταξή τους και οι αντίστοιχοι του ΕΤΑΑ περίπου 15 ευρώ.
Της Μαίρης Λαμπαδίτη