Εάν αναρωτιέστε γιατί οι περισσότεροι ήρωες της Disney δεν είχαν ποτέ μαμά ή οι ίδιες έκαναν μόνο επιλεκτικές εμφανίσεις, υπάρχουν κάποιες λογικές εξηγήσεις που ίσως, λύσουν τις απορίες των παιδιών, όταν κλείνουν το βιβλίο με το αγαπημένο τους παραμύθι το βράδυ.
Σε μια πρόσφατη συνέντευξή του, ο παραγωγός κλασικών ταινιών της Disney, Don Hahn, δίνει δύο εξηγήσεις γύρω από την μυστηριακή απουσία του μητρικού στοιχείου στα κινούμενα σχέδια. Παρόλο που δεν μιλάει ποτέ, όπως ο ίδιος περιγράφει, γι’ αυτό αναλύει τους δύο επικρατέστερους λόγους που συμβαίνει. Ο ένας λόγος είναι πρακτικός επειδή οι ταινίες κινουμένων σχεδίων διαρκούν 80 ή 90 λεπτά και οι περισσότερες στέκονται έντονα στο μήνυμα της ενηλικίωσης. “Αναφέρονται σε εκείνη την ημέρα της ζωής σου που πρέπει να αναλάβεις υποχρεώσεις και να γίνει υπεύθυνος του εαυτού σου”.
Ένα παράδειγμα προέρχεται από την ταινία του, “The Lion King”. Ο Simba το έσκασε από το σπίτι, η μητέρα του Bambi σκοτώνεται οπότε πρέπει να μεγαλώσει μόνος του. Η Belle έχει μόνο πατέρα, αλλά εξαφανίζεται οπότε πρέπει να πάρει τη ζωή στα χέρια της. Είναι κύκλος που δημιουργείται μόνος του, και είναι πιο εύκολο να οδηγείς στην ενηλικίωση του χαρακτήρες σου όταν αποδεσμεύεσαι από το οικογενειακό περιβάλλον”.
Ένα από τα παραμύθια του Walt Disney, “Ο βασιλιάς των λιονταριών”
Δουλεύοντας πάνω σε κλασικούς ήρωες της Disney και ταινίες, όπως “Η πεντάμορφη και το τέρας” και ο “Βασιλιάς των λιονταριών”, επιχειρεί μία πιο φροϋδική και “καταθλιπτική” εξήγηση των λόγων που απουσίαζε το πρότυπο της μητέρας στη Disney. Λίγο πριν την δεκαετία του 1940, ο Walt Disney είχε αγοράσει ένα σπίτι για να ζουν οι γονείς του. Λίγο αργότερα, η μητέρα του Walt, όπως περιγράφεται και στην ίδια την βιογραφία του Disney, “How to be like Walt: Capturing the Disney Magic Every Day of Your Life”, έχει πρόβλημα με την διαρροή αερίου στο σπίτι.
“Ο ίδιος έστειλε τα παιδιά του στούντιο να διορθώσουν την βλάβη, αλλά μετά τον γυρισμό του πατέρα και της μητέρας του στο σπίτι, υπήρξε και πάλι διαρροή με αποτέλεσμα η μητέρα του να πεθάνει από ασφυξία , εξαιτίας αναθυμιάσεων που προκλήθηκαν από τη διαρροή στη σόμπα του υγραερίου”, αναφέρει ο Hahn. Χαρακτηριστικά, περιγράφεται πως η οικονόμος το επόμενο πρωί μετά το τραγικό συμβάν, έβγαλε συρόμενους, την μητέρα και τον πατέρα, έξω στο γρασίδι. Ο πατέρας ήταν άρρωστος, η μητέρα είχε ήδη πεθάνει. Το όνειρο του Walt Disney ως παιδί που ήθελε να αγοράσει ένα σπίτι στους γονείς του, έγινε εφιάλτης για τον οποίο δεν μίλησε ποτέ σε κανέναν.
Η τραγική απώλεια της μητέρας του, το γεγονός ότι ο θάνατός της συνδέθηκε με το δικό του δώρο απέναντι στην οικογένειά του, πιθανότατα στοίχειωσαν τον ίδιο για το υπόλοιπο της ζωής του, σύμφωνα με τον παραγωγό των ταινιών του. Πράγματι, αναλύοντας τους χαρακτήρες δύο μόνο παραμυθιών της Disney, συμπεραίνουμε πως ο ρόλος της μητέρας, ακόμη και της γυναίκας σε σχέση με τον άνδρα παρουσιάζεται ελλιπής.
“Η πεντάμορφη και το τέρας”
Για όσους έχουν ξεχάσει την πλοκή, καθώς μπορεί να έχει περάσει καιρός από τότε που ήταν παιδιά, ένας πατέρας κόβει τριαντάφυλλα από τον κήπο ενός τέρατος και εκείνο ζητάει για αντάλλαγμα να του στείλει στο παλάτι την κόρη του. Η κοπέλα θα είναι δυστυχισμένη αλλά στο τέλος, θα αγαπήσει το τέρας και θα παραμείνει κοντά του με την θέλησή της. Τότε, το άσχημο τέρας θα μεταμορφωθεί σε ένα ωραίο και γοητευτικό βασιλόπουλο
Στην “πεντάμορφη και το τέρας” εκλείπει το μητρικό στοιχείο
Το παραμύθι δίνει την δυνατότητα σε κάθε παιδί να κατανοήσει ότι η ερωτική σχέση με το άλλο φύλο μπορεί να έχει μεταφορικά, όψη “τερατόμορφη”, αλλά όταν συνοδεύεται από αγάπη να μετατρέπεται σε μία ιδανική σχέση με όρους διαρκούς ευτυχίας. Στα παραμύθια όπου πρωταγωνιστεί ένα ζώο με ανθρώπινες ιδιότητες, το παιδί λαμβάνει το μήνυμα πως οι άνδρες και οι γυναίκες μπρούν να δημιουργήσουν την τέλεια σχέση ακόμη και αν είναι φαινομενικά, πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους. Ο πατέρας είναι η επόμενη μορφή που παίζει κυρίαρχο ρόλο στην τελική της απόφαση. Ένα τριαντάφυλλο, ένα παλάτι, το τέρας, ο πατέρας και ο γάμος είναι τα βασικά σύμβολα του παραμυθιού. Γυναικείο στοιχείο, κανένα.
Η “Χιονάτη”
Στην ιστορία της Χιονάτης, υπάρχει έντονο το γυναικείο στοιχείο με μία ιδιότυπη σημασία, ωστόσο. Η κακιά μητριά, ζηλεύει την ομορφιά του παιδιού του συντρόφου της και την εγκαταλείπει στο δάσος. Εκείνη βρίσκει καταφύγιο στο σπίτι επτά νάνων αλλά η μητριά της κατορθώνει να την δηλητηριάσει με ένα μήλο. Η Χιονάτη μένει ναρκωμένη ώσπου την ξυπνά ένας πρίγκιπας. Με την διαρκή ερώτηση που κάνει η βασίλισσα στον καθρέφτη για την ομορφιά της, επαναλαμβάνει το αρχαίο θέμα του Νάρκισσου ο οποίος αγαπούσε τόσο πολύ τον εαυτό του που αυτοκαταστράφηκε.
Στη Χιονάτη, τον ρόλο της μητέρας αναλαμβάνει η μητριά
Κεντρικά πρόσωπα, ένας κυνηγός, ο βασιλιάς, οι επτά νάνοι, οι πειρασμοί, το μήλο και φυσικά η μητριά που θέτει νέες βάσεις στο ευγενικό πρότυπο της μητέρας που έχει συνήθως ένα μικρό παιδί στο μυαλό του. Η μητρική φιγούρα είναι γεγονός πως απουσιάζει από τα περισσότερα παραμύθια της Disney, ακόμη και εάν αναφέρεται σε κάποια σημεία, ο ρόλος της υποδαυλίζεται. Οι λόγοι για την προσθήκη ή απουσία ενός παραμυθικού στοιχείου είναι φυσικό να μην προέρχονται αποκλειστικά από την λογική αλλά ενίοτε να απορρέουν από την μαγική σφαίρα του υποσυνειδήτου.
